Pracodawcy albo oferują umowę zlecenie, albo nie oferują żadnej umowy – tak można krótko podsumować całą sytuację. Umowa o pracę jest jak Święty Graal pracowników, każdy o nim słyszał, nikt w rękach nie trzymał. I wcale nie chodzi tu o przerwę wakacyjną. Sezon na „umowy śmieciowe” trwa w najlepsze od lat.

Umowa zlecenie jest niezwykle popularna. Jak najczęściej wygląda praca w oparciu o nią? Można powiedzieć: zupełnie normalnie… Przychodzimy na ósmą i czekamy na upragnioną godzinę 16, o której to będziemy mogli w końcu wyjść do domu. Mamy jasno określone obowiązki zlecone przez pracodawcę i sztab kierowników, a nasze biuro, w którym pojawiamy się codziennie, znamy lepiej niż własną kieszeń. Jeśli właśnie tak wygląda wasza zupełnie normalna praca, a pracodawca zatrudnił Was na umowę zlecenie, to znaczy, że zostaliście oszukani. Wszystkie wymienione wyżej cechy charakteryzują umowę o pracę i to taki dokument powinniście otrzymać do podpisania. Reguluje to artykuł 22 Kodeksu Pracy.

Skoro już wiemy, że pracujemy na warunkach niezgodnych z przepisami – co powinniśmy zrobić z tą wiedzą? W tym momencie zaczynają się schody. Szef dał, co dał, i dyskusja z pracownikiem o umowie o pracę (tak jak o podwyżce) nigdy nie leży w kręgu kwestii najważniejszych. Mimo wszystko: warto o swoje prawa się upomnieć. Przejdźmy jednak do etapu: rozmowa nie przyniosła żadnego skutku. Co dalej? Z pomocą pracownikom przychodzi Państwowa Inspekcja Pracy.

W momencie gdy podejrzewamy, że powinniśmy być zatrudnieni na umowę o pracę, a nie jesteśmy, możemy anonimowo zgłosić nieuczciwą firmę do Państwowej Inspekcji Pracy. Wszystkie zgłoszenia i skargi, które tam wpłyną muszą być zweryfikowane. Inspektorzy udają się na kontrolę do danego przedsiębiorstwa i już po mniej więcej miesiącu osoba, która zwróciła uwagę na nieprawidłowości, dostanie wyniki, jakie przyniosła owa kontrola.

Jeśli przypuszczenia o nieprawidłowościach się potwierdzą, nie jest tak, że sprawa zawiśnie w próżni i oprócz wyników oraz własnej satysfakcji ze złapania pracodawcy na gorącym uczynku, zostaniemy z niczym. Urzędnicy występują do pracodawcy z wnioskiem o przekształcenie umowy cywilno-prawnej w umowę o pracę. Warto wiedzieć, że wiele firm się do poleceń inspektorów stosuje. Co roku w wyniku interwencji w miejscach pracy kilka tysięcy osób przechodzi z umowy zlecenie na umowę o pracę, więc odnotowuje się na tym polu sukcesy.