We wtorek 25 kwietnia 2023 r. odbyło się uroczyste otwarcie budynku Centrum Kompetencji STOS Politechniki Gdańskiej i prezentacja zainstalowanego w nim superkomputera Kraken. Kompleks, w sercu którego znajduje się siedem wyspecjalizowanych, podziemnych serwerowni, to jedno z najnowocześniejszych centrów informatycznych w tej części Europy. Łączny koszt inwestycji wyniesie prawie 250 mln zł

Superkomputer Kraken PG ukryto pod ziemią, na zboczu Góry Szubienicznej w Gdańsku Wrzeszczu i skraju kampusu uczelni. Łączy siedem wyspecjalizowanych serwerowni i może działać zarówno w pojedynkę lub - w zależności od bieżących potrzeb - jako zespół kilku osobnych superkomputerów. Nad jego mocą czuwać będą naukowczynie i naukowcy Politechniki Gdańskiej, jak również zespół Trójmiejskiej Akademickiej Sieci Komputerowej PG, który w nowo otwartym centrum informatycznym Gdańska znalazł swoją nową siedzibę.

Kraken wśród stu najmocniejszych superkomputerów na świecie

Kraken pozwoli prowadzić zaawansowane prace badawcze i skomplikowane symulacje. Jego moce obliczeniowe umożliwią prowadzenie zaawansowanych prac naukowcom zajmujących się m.in. rozwojem algorytmów sztucznej inteligencji, energetyką jądrową, technologiami ochrony środowiska, czy medycyną i farmaceutyką. W dodatku cały czas rośnie w siłę - z końcem 2023 roku Kraken osiągnie moc obliczeniową równą 13,6 PFlops, co wedle prognoz plasuje go w grudniu 2023 r. w TOP 100 najmocniejszych superkomputerów na świecie i w czołówce superkomputerów używanych w Europie. 

- Tak naprawdę nie chodzi tu jednak o wyścig na moce obliczeniowe, tylko możliwości badawczo-rozwojowe i opracowywanie nowych technologii i rozwiązań służących społeczeństwu, zarówno teraz, jak również w przyszłości - mówi prof. Henryk Krawczyk, dyrektor CI TASK PG i pomysłodawca budowy kompleksu. - W przypadku Krakena są one praktycznie nieograniczone, bo cały kompleks został zaprojektowany tak, by można było sukcesywnie powiększać jego możliwości w kolejnych latach.

Huczne otwarcie Centrum STOS PG

Na to wydarzenie czekało całe Trójmiasto i Pomorze. Na początku roku mieszkańcy wybrali w internetowym plebiscycie imię dla nowego superkomputera PG. Propozycji, które spłynęły do redakcji Trojmiasto.pl, która wspólnie z Politechniką zorganizowała konkurs, było ponad tysiąc, ale to Kraken zwyciężył w internetowym głosowaniu z przytłaczającą przewagą: spośród czterech finałowych propozycji, zdobył ponad 50 proc. głosów.

Pozostało zatem czekać już tylko na otwarcie centrum i uruchomienie Krakena, które nastąpiło w południe we wtorek 25 kwietnia. W uroczystości udział wzięli m.in.: prof. Krzysztof Wilde, rektor PG, Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego, Dariusz Drelich, wojewoda pomorski, prof. Henryk Krawczyk, a także władze trójmiejskich uczelni, przedstawiciele partnerskich firm i instytucji oraz osoby związane ze środowiskiem naukowym i akademickim Trójmiasta. 

- O jakości danej uczelni świadczą przede wszystkim jej osiągnięcia naukowe, kadra naukowo-dydaktyczna, także poziom wiedzy i kompetencji jej absolwentów. Aby wszystkie te elementy były stale rozwijane, niezbędna jest jednak odpowiednia infrastruktura - powiedział  prof. Krzysztof Wilde, rektor PG. - Otwarcie centrum STOS PG i uruchomienie superkomputera Kraken zapewnia to pod wieloma względami i przełoży się również na napływ do Gdańska jeszcze większej liczby młodych i zdolnych ludzi, którzy zwiążą się z nami na stałe. To jeden z najnowocześniejszych tego typu kompleksów w Europie, który znacząco podniesie konkurencyjność i atrakcyjność nie tylko naszej uczelni, ale całego regionu Pomorza.

 - Ta inwestycja pokazuje, że środki unijne, których rozdzielaniem zajmuje się Urząd Marszałkowski, zostały świetnie zagospodarowane i przysłużą się nie tylko rozwojowi uczelni, ale też miasta i regionu - mówił Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. - Jestem przekonany, że centrum STOS i superkomputer Kraken staną się na wiele lat technologicznym wyróżnikiem Pomorza na mapie Polski i Europy.  

Głos „Geralta” przedstawił Krakena

Kulminacyjnym punktem uroczystości było oficjalne uruchomienie superkomputera Kraken. Na tę okoliczność w jednej z siedmiu serwerowni zorganizowano wyjątkowy pokaz multimedialny prezentujący maszynę, w którym narratorem opowieści był znany aktor Jacek Rozenek, znany również milionom polskich graczy jako „głos” Geralta z Rivii w trylogii gier „Wiedźmin”. Krakena symbolicznie włączył natomiast rektor PG prof. Krzysztof Wilde. 

Budynek CK STOS PG i ukryty w nim superkomputer Kraken to 13 tys. m kw. inteligentnej powierzchni, na których mieszczą się zarówno wspomniane serwerownie, jak i przestrzenie do pracy dla naukowców i inżynierów. “Bunkier” z serwerowniami spełnia przy tym najwyższe standardy bezpieczeństwa - sprzęt i dane są chronione przed ogniem, wodą, czy nawet polem elektromagnetycznym.

Koszt realizacji samego budynku CK STOS PG to 156 mln zł (90,1 mln zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - dotację pozyskano dzięki zaangażowaniu w projekt Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego oraz Agencji Rozwoju Pomorza). Do tego doliczyć trzeba jednak również środki, za które uczelnia wyposażyła obiekt, a przede wszystkim stworzyła Krakena. Całkowity koszt inwestycji sięgnie zatem nawet ok. 250 mln zł.

fot. Dominik Paszliński/gdansk.pl