Lekarze i psychoterapeuci od 1 kwietnia mają pomagać dzieciom i młodzieży z różnymi problemami psychicznymi. Chodzi szczególnie o takie, które nasiliły się m.in. w związku z trwającą od ponad roku pandemią i ograniczeniem kontaktów społecznych. Główne założenia opieki środowiskowej to wsparcie w domu pacjenta, współpraca z rodziną i hospitalizacja tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Ośrodki Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży od 1 kwietnia mają zacząć działać w Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Starogardzie Gdańskim, Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie (w dwóch lokalizacjach – Kościerzyna i Dzierżążno) oraz Wojewódzkim Szpitalu Psychiatrycznym im. prof. Tadeusza Bilikiewicza w Gdańsku.

Skąd pomysł na takie ośrodki?

Z pomocy w ośrodkach skorzystają dzieci poniżej 7. r. ż., dzieci i młodzież szkolna oraz uczniowie szkół średnich do ukończenia 21 lat. Pomocą objęte będą rodziny i opiekunowie prawni pacjentów. Ideą takich placówek jest m.in. uniknięcie hospitalizacji lub skrócenie pobytu w szpitalu. W środowiskowej opiece psychologiczno-psychoterapeutycznej zatrudnieni są m.in.: psychologowie, psychoterapeuci i terapeuci zajęciowi. Dzieci przyjmowane są z całym spektrum problemów (poza uzależnieniami i niepełnosprawnością intelektualną). Wizyty osobiste odbywają się w reżimie sanitarnym. Z uwagi na pandemię i obawy niektórych rodziców, możliwe jest też wsparcie telefoniczne lub on-line.

– Uruchomienie przez szpitale, których właścicielem jest Samorząd Województwa Pomorskiego, Ośrodków Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży, to bardzo ważna i potrzebna inicjatywa – mówi członkini Zarządu Województwa Pomorskiego Agnieszka Kapała-Sokalska. – System ochrony zdrowia psychicznego w naszym kraju cały czas boryka się z problemem niewystarczającej dostępności opieki realizowanej w poradniach oraz w środowisku pacjenta. Dotyczy to także najmłodszych pacjentów. Stąd, jako samorząd regionalny, staramy się w najszerszym możliwym zakresie wspierać leczenie dzieci i młodzieży. Bardzo się cieszę, że udało nam się stworzyć takie ośrodki w kilku miejscach na Pomorzu, tym bardziej, że epidemia oraz związana z nią izolacja i brak kontaktu z rówieśnikami powodują, że małoletni borykają się z wieloma problemami ze sfery życia psychicznego. W ramach ośrodka otrzymają profesjonalne wsparcie psychologiczne, psychoterapeutyczne i środowiskowe – zaznacza Agnieszka Kapała-Sokalska.

Na czym polega terapia?

Dziecko powinno zostać objęte pomocą specjalistyczną w ciągu 7 dni od momentu zgłoszenia.

– Co bardzo ważne, nie jest konieczne skierowanie – zaznacza szefowa Pracowni Psychologicznej w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie dr n. hum. Aleksandra Szulman-Wardal.

Wystarczy przyjść do specjalisty, który po rozmowie, zaproponuje plan oddziaływań. W ramach terapii stosowane są m.in.: porada psychologiczna, sesja psychoterapii indywidualnej, rodzinnej, grupowej i wsparcia psychospołecznego. Pomoc obejmuje też wizytę – poradę domową lub środowiskową.

– To praca z cierpiącym psychicznie młodym człowiekiem i jego bliskimi. W przypadkach nagłych, zagrożenia zdrowia i życia jak: myśli samobójcze, ciężka depresja czy ostry stan psychotyczny, powinna być zapewniona całodobowa opieka, ale to już w szpitalach – wyjaśnia psycholog.

Pandemia wpłynęła na zdrowie psychiczne ludzi młodych

Na problemy i kryzysy psychiczne szczególnie narażone są dzieci i młodzież w okresie dojrzewania. Dr n. hum. Aleksandra Szulman-Wardal mówi, że badania młodych Pomorzan przeprowadzone przez Uniwersytet Gdański potwierdziły, że sporo nastolatków w czasie dojrzewania zapada na schorzenia ze spektrum afektywnego w kierunku zaburzeń depresyjnych. Od kilku lat można zaobserwować też rosnącą liczbę samobójstw lub prób samobójczych u ludzi młodych. Obecnie nakłada się na to trwająca od ponad roku pandemia, która powoduje, że u coraz większej liczby dorosłych i dzieci pogarsza się stan zdrowia psychicznego. Ma na to wpływa m.in. niepewna sytuacja epidemiczna, zamrożenie gospodarki czy utrudniony dostęp do opieki medycznej. Pogłębia się też poziom frustracji i agresji spowodowany np.: izolacją, nauką zdalną, brakiem możliwości spotkania się z rówieśnikami. Niestety pacjenci, szczególnie z mniejszych miejscowości, mają utrudniony dostęp do fachowej opieki. Dlatego tak ważna staje się profesjonalna opieka nad najmłodszymi, w której hospitalizacja będzie ostatecznością stosowaną tylko wtedy, gdy zaostrza się kryzys, a nie jedyną formą pomocy. Chodzi o to, aby młodzi ludzie uzyskali fachową pomoc jeszcze zanim wkroczą w dorosłe życie.

Czym jest opieka środowiskowa?

Opieka środowiskowa polega głównie na leczeniu pacjentów poza szpitalem, ale nie w odizolowaniu. W terapię mają też być włączeni bliscy, tzn. rodzina, ale też szkoła i inne placówki, które są istotne w procesie rozwoju młodego człowieka.

– Warto podkreślić, że rodzina jest systemem. W przestrzeni terapeutycznej to bardzo ważne, bo gdy w systemie jeden element zacznie się zmieniać (osoba w rodzinie), zmieni się cały system – tłumaczy Aleksandra Szulman-Wardal.

W ramach opieki środowiskowej psycholog, psychoterapeuta i terapeuta środowiskowy mają być dostępni jak najbliżej miejsca zamieszkania i życia dziecka. Pomoc specjalistów będzie dostosowana indywidualnie do danego przypadku. Celem opieki środowiskowej jest to, żeby problemy ludzi młodych były diagnozowane i skutecznie leczone. Pacjenci mają być otoczeni pomocą w taki sposób, aby nie doszło do zaostrzenia kryzysu. Chodzi o uniknięcie sytuacji, w której oddział psychiatryczny w szpitalu będzie pierwszym kontaktem dziecka z terapeutą. W modelu środowiskowo-profilaktycznym szpital to ostateczność.

Przeciw wykluczeniu społecznemu

Terapia w takim ośrodku ma wiele zalet społecznych. Dla pacjentów ważne jest to, że nie wyrywa się młodego człowieka z naturalnego środowiska.

– Co więcej, to środowisko jest właśnie wykorzystywane w procesie terapii. Leczenie środowiskowe pozwala zachować więc rytm życia. Przy takim wsparciu można pracować, uczyć się, realizować swoje pasje, kochać i bawić się – zauważa Aleksandra Szulman-Wardal.

Jak podkreślają eksperci praca, nauka i rodzina mają ogromną terapeutyczną moc. Ponadto, dla świadczeniodawcy takie leczenie jest tańsze.

Z jakimi problemami mierzą się Polacy?

W Polsce na depresję choruje ok. miliona osób. Schizofrenię ma 400 tys. osób, a co czwarta osoba doświadczyła lub doświadczy kryzysu psychicznego. Obecnie w związku z sytuacją spowodowaną przez pandemię wzrasta liczba kryzysów i załamań. Wynikają one m.in. z utraty pracy, obawy o swoje zdrowie i swoich bliskich.

–  Bardzo niepokojące jest to, że ostatnio u coraz większej liczy dzieci i dorosłych rozpoznawane są zaburzenia psychiczne. Prawdopodobnie kiedyś pandemia się skończy, ale jej skutki dla zdrowia psychicznego będą wymagały długoterminowych oddziaływań – dodaje Szulman-Wardal.

Gdzie po pomoc?
Wojewódzki Szpital Psychiatryczny im. prof. Tadeusza Bilikiewicza w Gdańsku, ul. Srebrniki 17
Poradnia Psychologiczno-Psychoterapeutyczna, budynek nr 17 (poziom -1, rejestracja i gabinety w pokojach nr 89 i 94).
Kontakt
Rejestracja od 1 kwietnia 2021 r. Numer telefonu do rejestracji: 570 21 31 01, e-mail: poradnia_psychoterapeutyczna@wsp-bilikiewicz.pl
Rejestracja on-line dostępna jest na stronie internetowej szpitala.
Godziny pracy poradni: pon.-wt. 11-20, śr. 8-15.20, cz. 8-16, pt. 8-14.
Zobacz: Wojewódzki Szpital Psychiatryczny im. prof. Tadeusza Bilikiewicza w Gdańsku

Szpital Specjalistyczny w Kościerzynie oraz placówka w Dzierżążnie
Ośrodek Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży w Placówce będą działać w Kościerzynie, ul. A. Piechowskiego 36
Kontakt
Numer telefonu do sekretariatu 58 686 07 80, gabinety 58 686 07 (81-83), e-mail: pdim@szpital.koscierzyna.pl
Ośrodek Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży w Placówce w Dzierżążnie, ul. Szpitalna 36
Numer telefonu do sekretariatu 58 687 19 31, gabinety 58 687 19 (32-34), e-mail: pdim.placowka@szpital.koscierzyna.pl
Zobacz: Szpital Specjalistyczny w Kościerzynie

Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Starogardzie Gdańskim, ul. Skarszewska 7, pawilon VI
Kontakt
Numer telefonu 723 719 808, e-mail: pdim@kocborowo.pl. Szpital prosi o podanie nr telefonu, aby oddzwonić.

Fot. mat. pras. Szpitala specjalistycznego w Kościerzynie