Nagroda Literacka GDYNIA. Znamy nominacje XVI edycji

2021-05-20

Poznaliśmy 20 nominowanych książek, które powalczą w tym roku o Literackie Kostki, a tym samym o miano najlepszych polskich książek wydanych w ubiegłym roku. To już kolejny raz, kiedy – ze względu na sytuację epidemiologiczną – ogłoszenie nominacji do Nagrody Literackiej GDYNIA odbyło się on-line: w mediach społecznościowych oraz na stronie internetowej Nagrody. Laureatów poznamy podczas uroczystej gali 27 sierpnia w Gdyni.

Informacja prasowa

TAGI Gdynia nagroda literacka nominacje

Nagroda Literacka GDYNIA. Znamy nominacje XVI edycji

W 2021 roku o nominację do Nagrody Literackiej GDYNIA ubiegało się aż 512 tytułów. To druga najliczniejsza edycja pod względem nadesłanych propozycji książkowych w 16-letniej historii Nagrody. Do konkursu można było zgłaszać książki napisane w języku polskim oraz wydane po raz pierwszy w 2020 roku.

Kapituła wybrała spośród nich 20 tytułów podzielonych na cztery kategorie: esej, poezję, prozę oraz przekład na język polski – po pięć w każdej z nich. To już tradycja. Są też jednak zmiany. W tym roku rolę przewodniczącego Kapituły Nagrody Literackiej GDYNIA objął Jerzy Jarniewicz: poeta, krytyk literacki i tłumacz, długoletni członek gdyńskiego jury. Zastąpił on na tym stanowisku Agatę Bielik-Robson. Ponadto do Kapituły dołączyła Dorota Kozicka – związana z Uniwersytetem Jagiellońskim krytyczka i badaczka literatury.

Kategoria "Eseistyka"

Nominacje do Nagrody Literackiej GDYNIA w kategorii eseistyka otrzymali w tym roku:

Jakub Kornhauser za cyklistyczno-krakowskie „Premie górskie najwyższej kategorii” (Wydawnictwo Książkowe Klimaty, Wrocław 2020),
Joanna Krakowska za „Odmieńczą rewolucję. Performans na cudzej ziemi”, w której autorka zabiera nas w świat nowojorskiej kontrkultury (Wydawnictwo Karakter, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Kraków-Warszawa 2020),
nominowany po raz kolejny Rafał Księżyk i jego opowieść o polskiej muzyce niezależnej pt. „Dzika rzecz. Polska muzyka i transformacja 1989-1993” (Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2020),
Piotr Paziński za inspirowane prozą Schulza, Rotha i Lema „Atrapy stworzenia” (Wydawnictwo Austeria, Kraków 2020)
oraz Jakub Skurtys za jedną z głośniejszych książek krytyczno-literackich ostatnich lat „Wspólny mianownik. Szkice o poezji i krytyce po 2010 roku” (Fundacja na rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza, Wrocław 2020).

Kategoria "Poezja"

W kategorii poezja konkurencja była równie silna. Tu w piątce nominowanych znaleźli się: Cezary Domarus za „Trax” (Wydawnictwo J, Wrocław 2020) – spadkobierca awangardy, poeta zdań oznajmujących oraz pytań generalnych, a także wyłącznie błędnych tez na temat rzeczywistości;

Ewa Jarocka z tomem „Cienie piszczących psów” (Wydawnictwo Kwadratura, Łódź 2020), koneserka niepokoju, poetka zaklęć, czarów, zamawiań i wiedzy, która jednak nie daje się ująć w jakiekolwiek równania;
Radosław Jurczak za „Zakłady holenderskie” (Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2020) udowadniające, że kosmiczny wymiar literatury może się jeszcze odrodzić w poezji łączącej głęboki proroczy ton z ironicznym zgrzytem elektronicznych przełączników;
Justyna Kulikowska za „Tab_s” (Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań 2020), w którym pojmowanie poezji jest tak swobodne, jak zwodnicze i tak odmienne od przyzwyczajeń czytelnika, jak Google od Gogola;
oraz Natalia Malek i jej „Karapaks” (Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań 2020), za brawurową pracę ze słowem i wyobraźnię, dzięki której nawet najbardziej szalony paradoks staje się niemal szarą rzeczywistością.

Kategoria "Proza"

Proza od dawna jest polem emocjonującej rywalizacji. W tym roku Kapituła postanowiła uhonorować nominacjami:

Waldemara Bawołka za „Pomarłych” (Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2020), których siłą jest konkret i zwyczajność, opisane jednak z poetycką intensywnością i filozoficznym namysłem;
Dominikę Horodecką za „Wdech i wydech” (Wydawnictwo Warstwy, Wrocław 2020), debiutancką opowieść o dzieciństwie i dorastaniu, w której uwagę zwraca przede wszystkim sposób opowiadania – jędrna i jednocześnie dziecięco-naiwna narracja skupia się na szczególe oraz tym, co skrywane i wstydliwe;
Agnieszkę Jelonek za „Koniec świata, umyj okna” (Wydawnictwo Cyranka, Warszawa 2020), poruszającą opowieść pokazującą przeżycia bohaterki, która balansuje na granicy choroby i normalności;
Elżbietę Łapczyńską i „Bestiariusz nowohucki” (Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2020), czyli zbiór ośmiu opowieści osadzonych w latach 50. ubiegłego stulecia, w czasach, gdy budowano Nową Hutę, gdzie gawęda, obrzędowość i magia splatają się z realnością, brutalnością i namacalnością ciężkiej fizycznej pracy, brudu i przemocy;
oraz Andrzeja Muszyńskiego za „Bez. Balladę o Joannie i Władku z jurajskiej doliny” (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2020), powieść o bezdzietnym małżeństwie, bezpłodności i depresji, osadzoną w prowincjonalnej codzienności, obserwowanej z perspektywy obcego, w szorstki i poetycki sposób opisującą krajobrazy i emocje.

Kategoria "Przekład"

Nominowanych w kategorii przekład na język polski jest w tym roku wyjątkowo sześcioro. Na shortliście znalazły się dwa przekłady z języka angielskiego i trzy z języków słowiańskich. Są to:

Magda Heydel za przekład „Opowiadań” Katherine Mansfield (Wydawnictwo Officyna, Łódź 2020), książki trzymającej w napięciu niewypowiedzianych uczuć i po omacku identyfikowanych stanów emocjonalnych, do oddania których trzeba było wielkiej tłumaczki;
Zbigniew Machej za „Pojęcia podstawowe” Petra Krála (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2020), czyli leksykon nieoczywistych pojęć, misternie utkany w języku czeskim w formie prozy poetyckiej o zacięciu filozoficznym;
Agnieszka Rembiałkowska i „Maranta” Birutė Jonuškaitė (Wydawnictwo Pogranicze, Sejny 2020), rodzaj sagi rodzinnej o pamięci, ludowości i wspomnieniach, w której zachwyca splot żywiołów językowych – litewskiego, polskiego i języka pogranicza, wspaniale oddanych przez tłumaczkę w polszczyźnie;
Michał Tabaczyński i „Anatomia melancholii” Roberta Burtona (Korporacja Ha!art, Kraków 2020), rewelacyjne opracowanie legendarnej pozycji równie legendarnego autora, dostępne nareszcie nie tylko dla znawców XVII-wiecznej angielszczyzny;
oraz przekład dwojga autorów: Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera „Świnia jest najlepszym pływakiem” Miroljuba Todorovića (Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2020), którzy dokonali wyboru i przekładu dzieł serbskiego poety i performera, serwując nam to, co absolutnie najlepsze w jego twórczości.

- Jak nigdy dotąd mam wrażenie, że robimy w Gdyni coś niezwykle istotnego i ważnego. Literatura stała się dla nas w ciągu ostatnich miesięcy chyba jeszcze ważniejsza niż dotychczas. Szukamy w niej nie tyle wytchnienia, co odpowiedzi na pytania, na które współczesny świat jedynie wzrusza ramionami. Tę intuicję zdaje się potwierdzać ostatni raport Biblioteki Narodowej, z którego wynika, że udało się w Polsce zatrzymać spadek czytelnictwa, wręcz zanotowano pewien wzrost. Jestem przekonany, że nasze gdyńskie działania też się do tego przyczyniły” – powiedział Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni, komentując ogłoszenie nominowanych pozycji do Nagrody Literackiej GDYNIA.

Gala, podczas której poznamy laureatów Nagrody Literackiej GDYNIA, odbędzie się 27 sierpnia 2021 roku w Muzeum Emigracji w Gdyni. Towarzyszyć jej będzie kolejna już edycja festiwalu literackiego Miasto Słowa, którego wydarzenia zaplanowano w Gdyni pomiędzy 23 a 29 sierpnia 2021 roku.

Nominacje do Nagrody Literackiej Gdynia 2021:

Esej:

Jakub Kornhauser, Premie górskie najwyższej kategorii, Wydawnictwo Książkowe Klimaty, Wrocław 2020
Joanna Krakowska, Odmieńcza rewolucja. Performans na cudzej ziemi, Wydawnictwo Karakter, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Kraków-Warszawa 2020
Rafał Księżyk, Dzika rzecz. Polska muzyka i transformacja 1989-1993, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2020
Piotr Paziński, Atrapy stworzenia, Wydawnictwo Austeria, Kraków 2020
Jakub Skurtys, Wspólny mianownik. Szkice o poezji i krytyce po 2010 roku, Fundacja na rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza, Wrocław 2020

Poezja:

Cezary Domarus, Trax, Wydawnictwo J, Wrocław 2020
Ewa Jarocka, Cienie piszczących psów, Wydawnictwo Kwadratura, Łódź 2020
Radosław Jurczak, Zakłady holenderskie, Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2020
Justyna Kulikowska, Tab_s, Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań 2020
Natalia Malek, Karapaks, Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań 2020

Proza:

Waldemar Bawołek, Pomarli, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2020
Dominika Horodecka, Wdech i wydech, Wydawnictwo Warstwy, Wrocław 2020
Agnieszka Jelonek, Koniec świata, umyj okna, Wydawnictwo Cyranka, Warszawa 2020
Elżbieta Łapczyńska, Bestiariusz nowohucki, Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2020
Andrzej Muszyński, Bez. Ballada o Joannie i Władku z jurajskiej doliny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2020

Przekład:

Magda Heydel, Opowiadania, autor oryginału: Katherine Mansfield, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2020
Zbigniew Machej, Pojęcia podstawowe, autor oryginału: Petr Král, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2020
Agnieszka Rembiałkowska, Maranta, autor oryginału: Birutė Jonuškaitė, Wydawnictwo Pogranicze, Sejny 2020
Michał Tabaczyński, Anatomia melancholii, autor oryginału: Robert Burton, Korporacja Ha!art, Kraków 2020
Kinga Siewior, Jakub Kornhauser, Świnia jest najlepszym pływakiem, autor oryginału: Miroljub Todorović, Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2020