Skąd się wzięły książki kucharskie? Zgłębiając temat mogę zaryzykować tezę, iż się wykluwały. Bez mała jak dinozaury. Zachowały się dla przykładu zapiski na glinianych tabliczkach pochodzące z XVI w p.n.e. Istnieją też zapiski greckie, rzymskie, arabskie i chińskie, te ostatnie z dworu Kibilaj-chana, którego dwór odwiedzał Marco Polo.

A jak u nas-czyli Polacy nie gęsi

Warto sobie uświadomić, że przed erą książkowych poradników o prowadzeniu domu, a później książek kucharskich. W postaci takiej jaki dziś znamy, przepis czyli receptę na daną potrawę można było znaleźć w nieoczekiwanych miejscach. Zielnikach, poradach lekarskich, na marginesach rodowych biblii.

 Również w tzw. silvach, które były odpowiednikiem dzisiejszej bazy danych zawierającej spis ruchomego i nieruchomego majątku danej posiadłości magnackiej lub szlacheckiej. Zbieranie przepisów ,tak  jak dodawanie nowych w kolejnych wydaniach książek, zdaje się być od dawna hobby różnych pasjonatów.

Świadczy o tym choćby postać Adama Grodzieckiego, który w latach trzydziestych siedemnastego wieku odnotowywał przepisy z dworu Lubomirskich.

Na długo przed zaistnieniem na nim ich kucharza i późniejszego autora książki „Compendium ferculorum, czyli zebranie potraw” wydanej w roku 1682.

I uznawanej oficjalnie za pierwszą polską książkę kucharską.

 O Adamie Grodzieckim i wielu jemu podobnych.Jak chociażby wojewodzie czernihowskim Stanisławie Kazimierzu Bieniewskim zapalonym zbieraczu receptur na desery i potrawy z owoców. Możemy przeczytać w kolejnym tomie „ Monumenta Poloniae Culinaria” serii poświęconej nieznanej historii polskiej kuchni.

A o tym, że niespecjalnie stroniliśmy od nowinek może świadczyć zamieszczenie po raz pierwszy w książce kucharskiej z 1848 roku przepisu na rybę po grecku.

Era popularyzacji

Można zaryzykować tezę,  iż pierwsza połowa wieku XIX stanowi „wysyp” coraz nowocześniejszych książek pisanych przez kobiety dla kobiet-również tych ze sfery mieszczańskiej.

Na świecie takimi autorkami są Magdalena Dobromila Retigowa, Henriette Davidis, Helena Mołochowiec.

We Francji swój talent objawia Marie-Antoine Carême i pojawia się jego koncepcja ”kuchni wysokiej”.

Wkrótce zaś potem zaczynają się np. pojawiać książki kucharskie dla dzieci.

Na terenach zaborów fala fascynacji gotowaniem również rusza. Między innymi powstają: „Ilustrowany kucharz krakowski dla oszczędnych gospodyń” Maryny Gruszeckiej, „Kucharz doskonały” Wojciecha Wielądki.

Pojawiają się też pierwsze pozycje poświęcone kuchni regionalnej takie jak: „Powszechna Kuchnia Swojska” Małgorzaty Bogackiej.

Pojawiła się specjalizacja czyli poradniki o nalewkach, przetworach owocowych i miodach takie jak: Bolesława Kasprowicza „Wyrób marmelady i powideł” czy „Jak robić wina owocowe i miody do picia” Michała Mutniańskiego.

Jeszcze później zajaśnieje gwiazda Lucyny Ćwierczakiewiczowej, po niej zaś kolejnymi autorkami-popularyzatorkami będą między innymi urodzona w latach siedemdziesiątych Maria Disslowa, czy też należąca do czasów niemal nam współczesnych Irena Gumowska.

źródło fotografii: coczytamalita.wordpress.com