W przestrzeni historycznej Gdyni, tam gdzie zabudowa jest mniej intensywna napotkać można zachowane, bardzo różnorodne formy ogrodzeń. Budynki z lat 20. XX w. otaczano często ażurowymi ogrodzeniami z drewnianych lub żelaznych elementów, mocowanych do masywnych słupków. Niektóre miały fantazyjne, powyginane z metalu detale wykonane przez kowali, inne to proste metalowe kraty na masywnych cokołach, zamocowane do konstrukcyjnych słupów. 

W architekturze modernistycznej lat 30. XX w. zauważalna jest tendencja do projektowania ogrodzeń w stylu i w materiałach tak jak sam budynek. Dlatego też np. budynki z ceglanymi elewacjami miały czasem ceglane ogrodzenia. Ogrodzenia stanowiły integralną część budynków i były ważnym uzupełnieniem architektury. W latach 20. i 30. XX w. popularne stało się wykorzystywanie żelbetowych słupków ogrodzeniowych, które były bardzo praktyczne i trwałe, choć może mniej eleganckie. Niekiedy wykorzystywano też kamienie narzutowe, zwłaszcza do budowy cokołów i słupów ogrodzeniowych.
Elementem charakterystycznym dla ogrodzeń z lat 30. XX w., który dobrze się sprawdzał użytkowo były elementy z siatki metalowej o drobnych oczkach, mocowane w metalowych ramach. Ogrodzenia takie zabezpieczały nieruchomość, zapewniając jednocześnie ażurowość. Ramy z siatką można było ustawiać w konstrukcji ze słupków metalowych i murowanych.

Kute ogrodzenie terenu klasztoru z lat 20. XX w. przy ul. Starowiejskiej (przęsła).

Kute ogrodzenie terenu klasztoru z lat 20. XX w. przy ul. Starowiejskiej (detal).

Metalowe ogrodzenie willi na Działkach Leśnych – detal.


Ogrodzenie willi w Orłowie z lat 20. XX w. z drewnianymi elementami i murowanymi słupkami


Ogrodzenie willi „Sokola” na Kamiennej Górze z lat 20. XX w. z drewnianymi elementami i murowanymi słupkami na kamiennym cokole, po odrestaurowaniu.


Rytm słupów wspierających metalowe kraty ogrodzenia terenu Monopolu Tytoniowego przy ul. Polskiej


Ogrodzenie z metalowej siatki w ramach mocowanych do murowanych słupków, charakterystyczne dla lat 30. XX w.

Ogrodzenie z masywnym cokołem i słupkami wymurowane z kamieni narzutowych i ażurowymi przęsłami z metalowej siatki w ramach.


Ceglane, proste ogrodzenie biurowca z lat 30. XX w. na terenie portu.

Ceglane, dekoracyjne ogrodzenie willi na Kamiennej Górze z lat 30. XX w., dostosowane materiałem i połączone z ceglaną częścią elewacji.


Ogrodzenie z uskokami willi hr. Łosiowej na Kamiennej Górze z lat 30. XX w., murowane i otynkowane oraz uzupełnione przęsłami z metalowej siatki w ramach, tworzące pasmo podkreślające architekturę budynku.

Opracowanie tekstu: Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków. Zdjęcia: Biuro MKZ i Bartłomiej Ponikiewski

Źródło: UM Gdynia