Dzięki pracy wybitnych tłumaczy i tłumaczek polski czytelnik może obcować z literaturą piękną z całego świata. Ich kunszt i szczególny wkład w rozwój kultury docenia Miasto Gdańsk, które w 2013 roku ufundowało nagrodę przyznawaną w dwóch kategoriach: za całokształt pracy translatorskiej oraz za przekład jednego dzieła. Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za całokształt twórczości podczas festiwalu „Odnalezione w tłumaczeniu” 2019 wręczona zostanie Małgorzacie Łukasiewicz, która z języka niemieckiego przełożyła dzieła m.in. Jürgena Habermasa, Theodora W. Adorna, Friedricha Nietzschego, W.G. Sebalda. Nominowanymi do nagrody za przekład jednego dzieła są: Tomasz Gałązka (język angielski), Monika Muskała (język niemiecki), Krystyna Rodowska (język francuski), Elżbieta Sobolewska (język węgierski), Andrzej Sosnowski (język angielski), Marcin Szuster (język angielski), Teresa Worowska (język węgierski).

Nagroda im. T. Boya-Żeleńskiego stanowi wyraz uznania dla tłumaczy i tłumaczek literatury pięknej na język polski. Przyznawana jest co dwa lata w dwóch kategoriach (za całokształt twórczości oraz przekład jednego dzieła). Wręczenie Nagrody towarzyszy Gdańskim Spotkaniom Literackim „Odnalezione w tłumaczeniu”, które odbędą się 11-13 kwietnia 2019.

Decyzją Kapituły w składzie: Joanna Kornaś-Warwas, Piotr Paziński, Julia Różewicz, Justyna Sobolewska, Tomasz Swoboda, Ryszard Turczyn, Anna Wasilewska (przewodnicząca Kapituły) w 2019 roku Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za całokształt twórczości została przyznana Małgorzacie Łukasiewicz za przekłady niemieckojęzycznej prozy, eseistyki i literatury filozoficznej.

- Małgorzata Łukasiewicz wprowadziła do polszczyzny m. in. dzieła Hansa Georga Gadamera, Jürgena Habermasa, Theodora W. Adorna, Maksa Horkheimera, Friedricha Nietzschego, Richarda Wagnera, Heinricha Bölla, Roberta Walsera, Hermanna Hessego, W.G. Sebalda. Wśród tłumaczonych przez nią książek nie ma tytułów przypadkowych czy błahych. Jej wybór obejmował zawsze teksty ważne, trudne i wysmakowane – mówi Anna Wasilewska,

Kapituła Nagrody podczas posiedzenia 18 lutego br. wyłoniła również nominowanych w kategorii za przekład jednego dzieła wydanego od 1 grudnia 2016 roku do 30 listopada 2018 roku. Znaleźli się wśród nich:

•        Tomasz Gałązka za przekład z języka angielskiego powieści Bena Fountaina pt. „Długi marsz w połowie meczu” (wyd. Czarne);
•        Monika Muskała za przekład z języka niemieckiego dramatu Elfriede Jelinek pt. „Rechnitz. Anioł Zagłady” (wyd. Korporacja Ha!art!);
•       Krystyna Rodowska za przekład z języka francuskiego powieści Marcela Prousta pt. „W poszukiwaniu utraconego czasu. W stronę Swanna” (wyd. Officyna);
•        Elżbieta Sobolewska za przekład z języka węgierskiego powieści Pétera Nádasa pt. „Pamięć” (wyd. Biuro Literackie),
•        Andrzej Sosnowski za przekład z języka angielskiego wyboru wierszy Elisabeth Bishop pt. „Santarem” (wyd. Biuro Literackie);
•        Marcin Szuster za przekład z języka angielskiego powieści Djuny Barnes pt. „Ostępy nocy” (wyd. Ossolineum);
•    Teresa Worowska za przekład z języka węgierskiego „Dzienników 1946-1956” oraz „Dzienników 1957-1966” Sándora Máraiego (wyd. Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”).

Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską w obu kategoriach zostaną wręczone 12 kwietnia br. podczas gali towarzyszącej Gdańskim Spotkaniom Literackim „Odnalezione w tłumaczeniu”.

Festiwal „Odnalezione w tłumaczeniu” odbędzie się 11-13 kwietnia w Gdańsku i zabierze uczestników i uczestniczki w literacką podróż na Wschód. Tegoroczną edycję Spotkań zainauguruje wykład Olgi Tokarczuk. Tradycyjnie pierwszego dnia festiwalu odbędzie się kolejna odsłona formatu „Pisarz i jego tłumacze” – tym razem jego bohaterem będzie Andrzej Stasiuk, który wystąpi z Margot Carlier, Renate Schmingdal i Sinišą Kasumiviciem. W kolejnych dniach zaproponujemy szereg rozmów, m.in. o kobietach, które samotnie przemierzają świat Paulina Wilk, Barbara Andrunik i Agnieszka Rayss będą dyskutować z Maksem Cegielskim, a wybitny orientalista i tłumacz z języka japońskiego Henryk Lipszyc w rozmowie z Adamem Lipszycem opowie o swoim życiu w przekładzie i z przekładem. Pełen program Spotkań ogłosimy do 1 marca na stronie: www.odnalezionewtlumaczeniu.pl.

Gdańskie Spotkania Literackie „Odnalezione w tłumaczeniu” 2019 | Podróż na Wschód, 11 – 13 kwietnia

Organizator: Instytut Kultury Miejskiej, Miasto Gdańsk

Partnerzy medialni:Pismo. Magazyn Opinii, Tygodnik Powszechny, Radio Gdańsk, Trójmiasto.pl

Wyjątki ze zgłoszeń nominowanych tytułów:

„Długi marsz w połowie meczu” Bena Fountaina, tłum. Tomasz Gałązka:

Tłumacz wziął na siebie ogromną pracę nie tylko przełożenia tej powieści, ale również – a może przede wszystkim – wynalezienia (albo po prostu stworzenia) w polszczyźnie warunków poznania współczesnej Ameryki. I to nie tej stereotypowej, pozornie, za sprawą kultury masowej, dobrze rozpoznanej, ale Ameryki wyłaniającej się z krytycznego oglądu i zderzenia języków. Gałązka bez cienia fałszu wykorzystał chodnikowe odmiany polszczyzny – i to te współczesne, nie archaiczne. Z precyzją i znawstwem przełożył język militariów i polityki. Wynalazł także sposób na to, żeby odtworzyć karkołomne spiętrzenie amerykańskości: język futbolu, Teksasu, erotyki i militarnego etosu.

„Rechnitz. Anioł Zagłady” Elfriede Jelinek, tłum. Monika Muskała (wypowiedź tłumaczki):

- Dramat „Rechnitz. Anioł Zagłady” Elfriede Jelinek to tekst niezwykły. Zapisany w formie jednolitego monologu, bez podziału na role. Jest to w zasadzie poemat, monolog poetycki, w którym implicite zatopiony jest dramat. Mowę postaci, wewnętrzną dramaturgię wyłonić trzeba było z magmy językowej, w której postaci są rezydentne. Trudność tłumaczenia polegała m.in. na językowym ukonstytuowaniu postaci, bez naruszania ograniczoności poematu zdialogizowanego horyzontalnie i wertykalnie.

„W poszukiwaniu utraconego czasu. W stronę Swanna” Marcel Proust, tłum. Krystyna Rodowska (z posłowia od tłumaczki):

Decyzje tłumacza podejmującego się nowej interpretacji (bo tłumaczenie jest interpretacją) wybitnego utworu z przeszłości, choćby nie tak dalekiej, muszą przekładać się na nieustający dialog języków: oryginału i języka docelowego, a także na dialog kontekstów kulturowych, w których każdy z tych języków jest bez reszt zanurzony. Nowy przekład w świetle uwarunkowań stanowi więc prawdziwe wyzwanie i przedstawia się jako materia wyborów skomplikowana, czasem też ryzykowna.

„Pamięć” Pétera Nádasa, tłum. Elżbieta Sobolewska:

„Pamięć” to monumentalna i legendarna powieść Pétera Nádasa, którą na język polski przełożyła Elżbieta Sobolewska. Wybitna i przetłumaczona już prawie na wszystkie europejskie języki książka trafiła do rąk polskiego czytelnika ponad trzydzieści lat po swojej premierze. Nádas od lat nie tylko jest wymieniany jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla, ale też cieszy się opinią jednego z największych innowatorów współczesnej prozy węgierskiej.

„Santarem” Elizabeth Bishop, tłum. Andrzej Sosnowski:

Wiersze Elizabeth Bishop, które w zbiorze „Santarem” ukazały się przełożone przez Andrzeja Sosnowskiego różnią się od tych, które przyswoił polszczyźnie Stanisław Barańczak. Sosnowski reprezentuje zupełnie inną formację poetycko-translatorską, uwypukla odmienne płaszczyzny znaczeniowe, inny jest też kontekst, w jakim dzisiaj – po dwudziestu latach – powraca amerykańska poetka.

„Dzienniki” Sándora Máraiego, tłum. Teresa Worowska:

Teresa Worowska z wyczuwalną przyjemnością przenika język Sándora Máraiego, zaważając na jego obrazowanie i rytm, by ze swobodą ukazać i przekazać polskiemu czytelnikowi bogactwo myśli, refleksji, opinii, impresji oraz emocji pisarza wobec otaczającej go zmiennej rzeczywistości; by przedstawić los człowieka, który wraz z bliskimi traci kulturową i geograficzną ojczyznę – zarówno Węgry, jak i Europę – a także, by pokazać niedole emigracyjnego pisarza.

„Ostępy nocy” Djuny Barnes, tłum. Marcin Szuster (fragment posłowia autorstwa samego tłumacza):

Główną rolę w powieści „Ostępy nocy” odgrywa język: „gęsty, nieprzejrzysty, bogaty leksykalnie i kapryśny składniowo, pełen kalamburów, obsesyjnie wielogłosowy, perfidnie wyrafinowany, niekiedy hipnotyczny i transowy”.