14 września 2018 w gdańskim Dworze Artusa odbędzie się „II wojna światowa – operacje na pamięci”. O problemach związanych z manipulacjami historią II wojny światowej w książkach, muzeach, czy filmach opowiedzą historycy, socjolodzy, muzealnicy i publicyści z Polski, Niemiec, Ukrainy, Wielkiej Brytanii i Belgii zaproszeni przez Muzeum Gdańska.

Współczesność dobitnie pokazuje jak ważną rolę w życiu społecznym odgrywa historia. Jest ona ciągle żywą materią i przedmiotem zażartych sporów. Bywa też przedmiotem manipulacji. 

– Spieramy się o przeszłość, ale też o sposób opowiadania o niej w książkach, muzeach, filmie. Władanie pamięcią zbiorową zawsze było marzeniem tyranów. A jak jest dzisiaj? Czy możliwe jest uwolnienie się od brzemienia przeszłości i budowanie wspólnoty na poziomie choćby jednego narodu? A jak wygląda rozliczenie wzajemnych krzywd uczestników konfliktów mówiących innymi językami? Jaką rolę odgrywał w tym Gdańsk i jaką odgrywa nadal, jako miasto polskie, znane ze swych wolnościowych, solidarnościowych tradycji? Jakie miejsce w opowieści o Gdańsku należy przyznać Westerplatte? To tylko kilka z pytań jakie poruszymy podczas sesji – mówi dr Janusz Marszalec z Muzeum Gdańska.

Sesja odbędzie się w ramach 3. Gdańskiego Tygodnia Demokracji.

Narracje o II wojnie światowej z udziałem Normana Davies’a

Rozpoczynającą się o godz. 9:30 w Dworze Artusa sesję otworzy wykład prof. Normana Davies’a - brytyjskiego historyka do niedawna przewodniczącego Kolegium Programowego Muzeum II Wojny Światowej, który opisze największy konflikt XX wieku jako doświadczenie globalne, a jednocześnie lokalne i osobiste. Prof. Piotr Tadeusz Kwiatkowski zrelacjonuje badania socjologiczne dotyczące pamięci wojny Polaków – w pokoleniach, które w przeważającej części nie znają jej z osobistych doświadczeń. Współtwórcy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – prof. Piotr Majewski i prof. Rafał Wnuk opowiedzą jak wojna przedstawiana jest w muzeach światowych.

Gdańsk – „laboratorium pamięci”

W gdańskim tyglu wymieszały się losy różnych ludzi: Gdańszczan, Niemców, Polaków, Kaszubów, a po 1945 r. tysięcy przybyszów z różnych części Polski, w tym Kresów Wschodnich. Wojenne i powojenne losy tych społeczności, a także osobiste doświadczenia uzupełniały i dalej tworzą narrację o tragedii, która rozegrała się blisko 80 lat temu.    

– Na tę problematykę spojrzymy przez perspektywę badań prof. Petera Oliviera Loew’a (niemieckiego historyka - znawcę dziejów Gdańska) oraz prof. Cezarego Obrachta-Prondzyńskiego z Uniwersytetu Gdańskiego, badacza operującego na pograniczu socjologii i historii. Część tę zakończy wystąpienie dyrektora Muzeum Gdańska - prof. Waldemara Ossowskiego, w trakcie których skonkretyzuje i zaprezentuje plany stworzenia na Półwyspie Westerplatte wielkiego plenerowego muzeum – dodaje dr Marszalec. 

O 14.30 rozpocznie się debata „Pamięć wojny: brzemię czy uwolnienie?”. Uczestnicy debaty zmierzą się z trudną materią, dotykając bolesnych, niezabliźnionych ran wspólnej przeszłości. Poprowadzi ją prof. Paweł Machcewicz, twórca Muzeum II Wojny Światowej, związany od lat z Instytutem Studiów Politycznych PAN. Wezmą w niej udział znawcy problematyki wojennych rozliczeń: prof. Włodzimierz Borodziej z Uniwersytetu Warszawskiego (zaangażowany w stworzenie wystawy Muzeum II Wojny Światowej i wystawy Domu Historii Europejskiej), prof. Urlich Herbert, jeden z najbardziej znanych niemieckich historyków, Taja Vovk van Gaal – wicedyrektor Domu Historii Europejskiej w Brukseli (otwartego w zeszłym roku muzeum prezentującego dzieje całej Europy) i Mykoła Riabczuk - ukraiński publicysta, krytyk literacki i politolog, autor przenikliwych analiz ukraińskiej tożsamości, a także znawca stosunków polsko-ukraińskich.

Konferencja będzie tłumaczona symultanicznie. Wstęp jest wolny. Wydarzenie rozpocznie się o godz. 9:30 i zakończy o godz. 16:30.