We wtorek, 19 czerwca w Oliwskim Ratuszu Kultury prezydent Gdańska Paweł Adamowicz podpisał Samorządową Kartę Kultury. Dokument ten jest wyrazem intencji działania na rzecz kultury pojętej jako przestrzeni dla wszystkich, tworzących społeczeństwo obywatelskie.

Samorządowa Karta dla Kultury to zbiór reguł współdziałania animatorów kultury z lokalnymi władzami samorządowymi. Zasady w niej zawarte zostały wypracowane podczas kilkumiesięcznych prac zespołu animatorów i samorządowców z Forum Kraków, Miasta Poznań i Centrum Kultury ZAMEK. Dokument określa zasady, jakie powinny przyświecać w relacjach między samorządem a animatorami kultury. W jego treści czytamy m.in., że kultura nadaje sens procesowi rozwoju miast, a uczestnicząc w kulturze tworzymy rozwój społeczny w duchu dialogu i wzajemnego zrozumienia. Kultura jako dobro wspólne, nie może być zawłaszczana ani reglamentowana przez żadną ideologię. Do podpisania dokumentu zaproszeni zostali prezydenci, burmistrzowie, wójtowie oraz ich zastępcy – członkowie zarządów miast i gmin całej Polski. Pierwsi sygnatariusze uroczyście złożyli już swoje podpisy podczas III Ogólnopolskiego NieKongresu Animatorów Kultury.

Instytucje, nagrody, stypendia

Gdańsk ma kompleksowy program wsparcia zarówno twórców, jak i podmioty kulturotwórcze. Istotnym elementem wsparcia artystów i organizacji pozarządowych są granty i stypendia. W tym roku na program grantowy przeznaczono ponad dwa miliony złotych. W zeszłym roku rozstrzygnięto wieloletni konkurs na wsparcie cyklicznych inicjatyw. Tu rozdysponowano budżet w wysokości niemal pięciu milionów złotych (na lata 2017–2019).

Co roku Gdańsk przeznacza w ramach trzech stypendiów czterysta tysięcy złotych. Artyści mogą stać się beneficjentami Stypendium Kulturalnego Miasta Gdańska, Stypendium Młody Gdańszczanin (dla osób poniżej 30 roku życia) i Funduszu Mobilności.

Istotnym wsparciem dla artystów stał się, zainaugurowany wspólnie z Gdańskimi Nieruchomościami, program Gdańskich Otwartych Pracowni, pozwalający na wynajem na preferencyjnych warunkach lokali przeznaczonych na przestrzeń prac dla twórców kultury.

Moderowanie życia kulturalnego przez samorządy to również docenianie wybitnych twórców i ich przedsięwzięć. Najstarszą i najważniejszą nagrodą jest Splendor Gedanensis, przyznawany od 1975 roku. Od 1999 roku przyznawane są Nagrody Prezydenta Gdańska w Dziedzinie Kultury, będące docenieniem jubileuszów twórców i instytucji kultury. Od 2000 roku przyznawana jest też osobna Nagroda dla Młodych Twórców (którzy nie ukończyli 35. roku życia). Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska Neptuny przyznawana jest od 2006 roku. Honoruje polskich i zagranicznych twórców, których artystyczna działalność nawiązuje do gdańskiej tradycji bądź współczesności. Ustanowiona w 2008 r. Nagroda Teatralna Miasta Gdańska to coroczne wyróżnienia dla twórców teatralnych oraz honorowa nagroda specjalna za przedstawienie roku. Jedną z najpóźniej ustanowionych nagród jest Nagroda Miasta Gdańska za Promocję Kultury Miasta Gdańska im. Marcina Opitza, przyznawaną od 2010 roku za wybitne zasługi w promocji twórców i kultury naszego Miasta wśród jego mieszkańców, w kraju i za granicą.

Gdańsk posiada dwanaście miejskich instytucji kultury. Są to: Polski Chór Kameralny – Schola Cantorum Gedanensis, Cappella Gedanensis, Klub Żak, Gdański Archipelag Kultury, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Europejskie Centrum Solidarności, Gdańska Galeria Miejska, Instytut Kultury Miejskiej, Muzeum Gdańska, Gdański Teatr Szekspirowski, Miejski Teatr Miniatura i będąca również pod opieką Miasta Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna.

TEKST SAMORZĄDOWEJ KARTY DLA KULTURY

W stulecie odrodzenia Niepodległej Rzeczypospolitej – demokratycznego państwa będącego wspólnym dobrem wszystkich obywateli oraz obywatelek, które w roku 1918 po raz pierwszy na ziemiach polskich uzyskały prawa wyborcze, mając świadomość, że po 123 latach rozbiorów Polska mogła odrodzić się tylko dzięki temu, że poprzez swą kulturę przetrwała w sercach i umysłach Polaków, pamiętając także o stuleciu utworzenia w Rzeczypospolitej samorządu gminnego, który przybliżył demokrację obywatelom, pomni faktu, że odradzająca się Polska – jako wspólnota wieloetniczna i wielowyznaniowa – miała za sobą długą i chlubną tradycję gościnności, tolerancji oraz otwartości na ludzką różnorodność i wielobarwność kulturową, stanowiącą jej dobro wspólne, uznając, że samorząd terytorialny to ogół mieszkańców tworzących lokalną lub regionalną wspólnotę, zaś wybieralne władze samorządowe i podległa im administracja samorządowa działają w imieniu i dla dobra tak rozumianego samorządu: ogółu mieszkańców, świadomi odpowiedzialności za przyszłość naszej Ojczyzny, jaka dziś spoczywa na barkach nas wszystkich, my, niżej podpisani, uchwalamy niniejszą Kartę, a sygnując ją swymi nazwiskami, wyrażamy poparcie dla składających się na nią dziesięciu zasad i deklarujemy, że każdy i każda z nas – w miarę możliwości – będzie dążyć do ich urzeczywistniania w swojej codziennej pracy.

- Kultura nadaje sens procesowi rozwoju miast, wsi i regionów, a animacja i edukacja kulturowa budują kompetencje do aktywnego uczestnictwa w tym procesie.

- Kultura jest polem odkrywania przez każdego z nas własnego potencjału i doświadczania osobistej sprawczości – kultura przywraca ludziom wiarę we własne siły.

- Kultura to przestrzeń partycypacji nas wszystkich: ludzi współtworzących społeczeństwo obywatelskie. Uczestnicząc w kulturze, kształtujemy życie społeczne i tworzymy rozwój społeczny w duchu dialogu i wzajemnego zrozumienia.

- Kultura jest dobrem wspólnym, nie może być zawłaszczana ani reglamentowana przez żadną ideologię.

- Kultura to przestrzeń kształtowania się wspólnoty ponad różnorodnością, w której naturalne różnice wzbogacają, a nie dzielą.

- Kultura to obszar dialogu z własnym dziedzictwem, w całej jego złożoności. To odkrywanie pozytywnych i negatywnych wątków w naszych dziejach oraz dbałość o dziedzictwo własne, a także „osierocone”.

- Kultura jest drogą do budowania tożsamości, zakorzenienia i poszanowania dziedzictwa. Jednak zakorzenić się można tylko w prawdzie.

- Kultura szuka równowagi pomiędzy wspólnotowością i przestrzenią indywidualnego buntu w imię konstytucyjnych zasad wolności twórczej i wolności korzystania z jej dóbr.

- Kultura przynosi odpowiedzi na potrzeby, ale jest też polem dialogu i sporu, wytwarzania wciąż nowych oczekiwań, pytań i szans rozwoju.

Autonomia instytucji kultury i zasada suwerenności twórczej długofalowo służą rozwojowi kultury i dobru społeczności. Panujące w samorządowych instytucjach kultury warunki pracy powinny być wzorem uczciwego i równego traktowania pracowników i pracownic.

Kulturę tworzymy wszyscy, indywidualnie i grupowo, w instytucjach publicznych, organizacjach społecznych, sektorze prywatnym i samorządzie. Dążąc do urzeczywistniania tych zasad my, politycy i urzędnicy, animatorzy i edukatorzy, artyści i menedżerowie kultury, deklarujemy wspólną pracę na rzecz tworzenia i realizacji polityk publicznych w naszym środowisku lokalnym.