W tym roku świętujemy stu lecie uzyskania praw wyborczych kobiet. Prawa te kobiety zyskały na mocy dekretu z 28 listopada 1918 roku. Dlatego też w Gdańsku listopad upłynie pod znakiem kobiet - warsztaty, wykłady, uroczysta gala, spacer śladami gdańskich kobiet i klucze do miasta w ręce pań!

– Stulecie odzyskania niepodległości przez Polskę to także sto lat praw wyborczych kobiet. Zakończenie pierwszej wojny światowej było w Europie przełomem pod każdym względem, także tym, że w wielu nowo utworzonych państwach kobiety zyskały pełnię praw wyborczych, czynnych i biernych. Co wcale nie było takie oczywiste w krajach Europy Zachodniej. Dlatego chcemy nie tylko świętować stulecie odzyskania niepodległości, ale również chcemy podkreślić ten ważny i zwrotny moment w historii społecznej – czyli zdobycie praw wyborczych kobiet.  Dla nas, w Gdańsku stulecie odzyskania niepodległości równa się sto lat uzyskania praw wyborczych kobiet – mówi prezydent Paweł Adamowicz. Cieszę, się że w te obchody zaangażowało się tyle gdańszczanek i gdańszczan, a odbywające się przez cały rok wydarzenia przypominające o tej ważnej powstają oddolnie – dodał.

Od roku w Gdańsku odbywa się wiele inicjatyw, których celem jest upamiętnienie stulecia praw wyborczych kobiet. Większość z nich dzięki zaangażowaniu oddolnych, społecznych inicjatyw stowarzyszeń i fundacji zajmujących się na co dzień działalnością na rzecz kobiet i równości w życiu politycznym i społecznym. Rok temu zawiązała się nieformalna grupa działająca na rzecz obchodów stulecia na Pomorzu, mająca swój profil na Facebooku: „StoLatPrawKobietPomorze”. W obchody zaangażowały się m.in. Centrum Praw Kobiet i organizacje kobiece.

Oddolne inicjatywy

Wśród wydarzeń są te prowadzone przez Świetlicę Krytyki Politycznej w Trójmieście i Stowarzyszenie WAGA czyli cykl wydarzeń pod wspólnym hasłem „Bez względu na płeć”. – W ramach projektu poświęconemu wyborowi stu książek na sto lat praw nasze trzy ekspertki: Barbara Kijewska, Monika Żółkoś i Barbara Piórkowska moderowały wybór lektur. Zapraszamy wszystkich do dołączenia do grupy facebookowej „100 książek na 100 lat”. Zobaczcie, jakie książki zostały wybrane – mówi Elżbieta Rutkowska, kierowniczka Świetlicy Krytyki Politycznej.

Również Centrum Praw Kobiet, oddział w Gdańsku organizuje projekt Prawa Kobiet na 100-lecie Praw Wyborczych Polek, w którym koncentruje się na działaniach z obszaru zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy w rodzinie oraz przeciwdziałania różnym formom dyskryminacji kobiet. Składa się na niego cykl warsztatów z zakresu praw osób doświadczających różnych form przemocy i dyskryminacji, cykl warsztatów samoobrony WenDo podnoszących umiejętności uczestniczek z zakresu przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji oraz cykl debat i spotkań z dyskusjami.

Do końca roku odbędą się jeszcze: warsztaty "Prawa osób doznających cyberprzemocy i mowy nienawiści" (17 listopada 2018 r, godz. 11:00-13:00), warsztaty “Dyskryminacja kobiet w różnych sferach życia publicznego i prawne mechanizmy obrony przed dyskryminacją” (24 listopada 2018 r, godz. 11:00-15:00), warsztaty “Prawa osób doświadczających przemocy ekonomicznej" (1 grudnia 2018 r, godz. 11:00-15:00), warsztaty “Prawa osób doświadczających przemocy seksualnej" (8 grudnia 2018 r, godz. 11:00-15:00) oraz warsztaty “Prawa osób doświadczających przemocy ekonomicznej" (15 grudnia 2018 r, godz. 11:00-15:00). Warsztaty odbywają się w siedzibie Centrum Praw Kobiet przy ul. Gdyńskich Kosynierów 11. Udział w nich jest bezpłatny, ale trzeba się na nie zapisać, gdyż liczba miejsc jest ograniczona.

Listopad kumulacją obchodów

Ważnym wydarzeniem ogólnopolskich obchodów stulecia praw wyborczych kobiet jest Gala stulecia praw wyborczych kobiet, organizowana wraz ze Stowarzyszeniem Kongresem Kobiet i Europejskim Centrum Solidarności 10 listopada, w ECS. Udział w gali jest darmowy, obowiązują wcześniejsze zapisy na stronie www.kongreskobiet.pl

– Organizujemy Galę, bo chcemy wskazać na uroczysty charakter naszego wydarzenia. Zapraszamy wszystkich mieszkańców i mieszkanki Gdańska. Jedynymi ograniczeniami to liczba miejsc, warto więc zarejestrować się na galę – podkreśla Barbara Kijewska, trójmiejska pełnomocniczka Kongresu Kobiet. Chcemy świętować ważne wydarzenie – zdobycia praw wyborczych. Trzeba to jasno podkreślić Polki – obywatelki, dawniej i dziś – dodaje Kijewska.

Będzie to uroczysta konferencja jubileuszowa, składająca się z  wykładów i debat, skupionych wokół historii walki o prawa wyborcze i obywatelskie kobiety w Polsce oraz rozmów o przyszłości ruchu na rzecz równości kobiet i mężczyzn. Z prelekcją na temat trudnej drogi do wolności wystąpi m.in. prof. Małgorzata Fuszara. Do rozmów organizatorzy zaprosili również gościnie z Europy, aby porozmawiać o współpracy w realizowaniu postulatów równości na poziomie międzynarodowym. Na konferencji podsumujemy także dokonania Gdańska w obszarze wspierania równości kobiet i mężczyzn oraz porozmawiamy o modelu współpracy między organizacjami i inicjatywami na rzecz równości kobiet i mężczyzn w Gdańsku.

Aby poczuć klimat roku 1918, kiedy kobiety domagały się praw wyborczych, zapraszamy na happening inscenizujący wiec wyborczy z epoki: „Bojownice, patriotki, aktywistki!! Zofia Daszyńska – Golińska wzywa na wiec!”. Wystąpią w nim aktorki Alina Czyżewska, Barbara Kurzaj, Maria Seweryn, Małgorzata Tkacz-Janik, w rolach czołowych działaczek emancypacyjnych z początku XX wieku. W czasie konferencji będzie miała również miejsce prezentacja fragmentów filmu dokumentalnego o polskich sufrażystkach: „Siłaczki”, w reżyserii Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego.

A na zamknięcie zapraszamy na szybki bal dla zapracowanych działaczy i działaczek na rzecz równości kobiet i mężczyzn, z muzyką z dwudziestolecia wojennego.

W tworzenie programu konferencji zaangażowane są nie tylko instytucje miejskie, ale również działacze i działaczki organizacji pozarządowych, w tym społeczny komitet obchodów stulecia praw wyborczych kobiet na Pomorzu.

W listopadzie, również w Europejskim Centrum Solidarności odbędzie się ostatni z cyklu wykładów „Polka Niepodległa”. Cykl ten odbywał się przez cały rok. Podczas wykładów można było usłyszeć zarówno o historycznych postaciach kobiecych, jak i o kobietach współczesnych. Cykl zakończy się wykładem Marty Frej pt. „Moja niepodległość – kobiety dziś w Polsce”, który odbędzie się 22 listopada.

Klucze do miasta w ręce kobiet

28 listopada 1918 roku na mocy dekretu ówczesnego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego Polki uzyskały prawa wyborcze. Świętując setną rocznicę w Gdańsku, 28 listopada tego roku odbędzie się specjalny spacer śladami kobiet. Po spacerze symboliczne klucze do Miasta trafią do rąk kobiet.

W środę, 28 listopada o godz. 17:25 spod siedziby IKM wyruszy spacer śladami niezwykłych gdańskich kobiet. Podczas spaceru będzie można poznać sylwetki kobiet, które nadały powojenny kształt śródmieściu Gdańska, poznać obrończynie poczty polskiej i wiele innych kobiet wpisanych w historię naszego miasta.

Spacer zakończy się w Dworze Artusa, gdzie nastąpi uroczyste przekazanie w ręce kobiet kluczy do miasta.

Do 28 listopada zbierane są biogramy kobiet w ramach projektu „100 kobiet na 100-lecie praw wyborczych”. Organizatorzy chcą pokazać sylwetki kobiet, które wypisały się w życie naszego miasta i regionu. Wśród biogramów są już m.in. Anny Walentynowicz, Krystyny Chojnowskiej-Liskiewicz - pierwszej kobiety, która samodzielnie opłynęła Ziemię, Jadwigi Ptach - mistrzyni haftu kaszubskiego, współtwórczyni szkoły żukowskiej tego rzemiosła czy Anny Jadwigi Podhajskiej biotechnolożki, inicjatorki gdańskiej szkoły biotechnologii.

Biogramy publikowane będą na podstronie gdansk.pl dedykowanej projektowi oraz  na stronie www.metropolitanka.ikm.gda.pl

 zdjęcie: Sekretariat Generalny Naczelnego Komitetu Narodowego w Krakowie w latach 1915/1916