Co łączy żałobną suknię na krynolinie po powstańcu styczniowym i sukienkę ślubną uszytą 120 lat później z tkaniny sitodrukowej, żeby przemycić ją z Berlina dla podziemnej drukarni?

Łączy je wspólnota. Łączy nić, z której utkana jest niełatwa wielka polska historia, zapisana w małych losach pojedynczych ludzi i rodzin. Taka też jest ekspozycja przygotowana przez Europejskie Centrum Solidarności z okazji 100 rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

– Każdy z eksponowanych przedmiotów opowiada wielkie, małe historie, z których tkamy naszą tożsamość – opowiadają kuratorki wystawy Agnieszka Bacławska-Kornacka i Monika Krzencessa-Ropiak. – To podróż w czasie, w której wracają w coraz to nowej formie te same, ponadczasowe idee i symbole.

Datą graniczną opowieści nie jest rok 1918, a kontekstem nie jedynie historia Polski.

– Obchody odzyskania przez Polskę niepodległości nie ograniczają się w Europejskim Centrum Solidarności tylko do 1918 roku. Przypominamy również kulminację długiej drogi Polaków do drugiej niepodległości: sukces Solidarności – podkreśla Basil Kerski, dyrektor ECS. – Polaków i naszych sąsiadów w ostatnich 100 latach połączyła wspólna nić doświadczeń, szczególnie tych pozytywnych z końca XX wieku. Niech owocują one w kreowaniu przyszłości wolnej od błędów przeszłości.
W spójną opowieść układają się różaniec zesłańca syberyjskiego po powstaniu styczniowym i różaniec wykonany z chleba przez więźnia stanu wojennego, chusteczka z grypsem wyszytym w więzieniu gestapo w Gdańsku i opaska z powstania warszawskiego, buty uplecione ze słomy w obozie koncentracyjnym Stutthof i buty z sowieckich opon zszyte sznurkiem, by przetrwać zsyłkę, kurtka szeregowca piechoty Legionów Polskich i kufajka stoczniowca rannego w Grudniu ’70.

Wystawa jest eksponowana w galerii otwartej na przestrzeń ogrodu zimowego, koresponduje tym samym z wystawą główną ECS, poświęconą historii polskiej drogi do wolności i zmian, jakie pod jej wpływem zaszły w całej Europie Środkowej i Wschodniej. W formie plastycznej wystawa jest niezwykle oryginalna. Nawiązuje do symboliki regionu. Za podłoże ekspozycyjne służą np. połacie żagli, a nić, której sploty prowadzą przez wystawę, przechodzi w linę okrętową owiniętą na oryginalnym polerze do cumowania statków przy nabrzeżu.

– Fasada ECS, w której wielu gości widzi statek na pochylni, w ten sposób symbolicznie cumuje do wartości będących istotą przesłania tego miejsca – mówi grafik Mirosław Miłogrodzki, autor koncepcji scenograficznej wystawy.
Ekspozycji będą towarzyszyć bezpłatne warsztaty edukacyjne dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich.
„Nić. Sploty wolności” – wystawa na 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości została dofinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego Niepodległa na lata 2017–2022.