Od nowego roku zaczną obowiązywać nowe przepisy dotyczące zatrudniania obcokrajowców. Zmian będzie dużo, o tym jak się na nie przygotować rozmawiali z przedsiębiorcami, podczas konferencji „Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce w 2018 –  zmiany w ustawie o zatrudnianiu cudzoziemców”, m.in. pracownicy Inspekcji Pracy, Straży Granicznej oraz Gdańskiego Urzędu Pracy. W Gdańsku liczba pracodawców popełniających błędy w zatrudnianiu migrantów należy do najwyższych w kraju.

Z oficjalnych projekcji Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w Polsce do 2050 roku liczba osób zdolnych do wykonywania pracy wyraźnie się zmniejszy. Z tych samych analiz wiadomo również, że aby utrzymać obecne tempo rozwoju, nasza gospodarka potrzebować będzie nawet 5 mln dodatkowych pracowników… z kraju lub zagranicy.

- Musimy się otworzyć na pracowników z innych państw, nie mamy wyjścia - przekonuje Roland Budnik z Gdańskiego Urzędu Pracy. - Sytuacja na rynku pracy sprawia, że dziś o nowych pracowników jest niezwykle trudno i w najbliższym czasie się to nie zmieni. Brak rąk do pracy skutecznie będzie natomiast ograniczać rozwój każdej firmy, gospodarka zamiast się rozwijać pogrąży się w stagnacji lub zacznie się kurczyć   - dodaje.

Pracodawcy nie wiedzą jak zatrudniać legalnie cudzoziemców?

Konieczność otwarcia się na pracowników z innych państw dostrzegają już przedsiębiorcy, wielu z nich ma jednak trudności z prawidłowym zatrudnianiem obcokrajowców. To m.in. efekt złożonych przepisów oraz długiego wyczekiwania na wydanie niezbędnych decyzji administracyjnych. W efekcie 8 na 10 kontroli Straży Granicznej w Gdańsku kończy się wykryciem nieprawidłowości, to jeden z najgorszych wyników w Polsce. Równie pesymistyczne są statystyki Państwowej Inspekcji Pracy. Główne „grzechy” pracodawców są wciąż bardzo podobne.

- Często stwierdzamy, że warunki zatrudnienia określone w zezwoleniu o pracę różnią się od tych zapisanych w umowie, dotyczy to w sposób szczególny wysokości wynagrodzenia, rodzaju umowy, stanowiska pracy i czasu jej rozpoczęcia - wylicza Izabela Stuczyńska z Państwowej Inspekcji Pracy. - Zdarzają się także sytuacje, w których umowa o pracę, czy regulamin stanowiska pracy sporządzone są w języku niezrozumiałym dla obcokrajowca, bądź cudzoziemiec nie został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego lub nie posiada badań lekarskich - dodaje.

W najbliższym czasie statystyki te mogą się dodatkowo pogorszyć. Od stycznia 2018 w życie mają bowiem wejść nowe przepisy dotyczące legalizacji zatrudnienia obcokrajowców. O najważniejszych zmianach dyskutowali z pracodawcami przedstawiciele Straży Granicznej. Państwowej Inspekcji Pracy, a także Gdańskiego Urzędu Pracy, Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego, Międzynarodowej Agencji ds. Migracji oraz Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku.

Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców

O zmianach w zakresie wydawania zezwoleń na pracę dla obcokrajowców mówił Jerzy Gawinkowski, Kierownik Oddziału Legalizacji Zatrudnienia Cudzoziemców PUW. Szczególną uwagę zwrócił on na różnorodność wniosków, a także najczęściej popełniane błędy przy ich wypełnianiu. Ważne okazały się także wytyczne dotyczące dokumentów, jakie należy dołączyć do składanej dokumentacji. Mimo nadchodzących zmian w dalszym ciągu wymagana będzie m.in. informacja z urzędu pracy potwierdzająca, że na danym stanowisku pracy zatrudnienia nie chciał podjąć obywatel Polski. Już teraz jednak obowiązuje zarządzenie Wojewody Pomorskiego, na mocy którego w przypadku 20 zawodów tego typu informacja nie jest wymagana (listę profesji można znaleźć m.in. na stronie internetowej GUP). Przedstawiciel PUW przyznał także, że od dłuższego czasu czas wyczekiwania na otrzymanie niezbędnych zezwoleń jest niepokojąco długi. Zaznaczył jednak, że trwają już starania nad zwiększeniem personelu do obsługi przedsiębiorców.

Zmiany w tzw. uproszczonej procedurze zatrudniania cudzoziemców oraz zezwolenie S

O rodzajach zezwoleń mówił także Paweł Bardon z WUP w Gdańsku oraz Sylwia Dymnicka-Iwaniuk z GUP. W sposób szczegółowy przedstawili jedną z ważniejszych nowości - ma być nią wprowadzenie Zezwolenia na prace sezonowe (tzw. wniosek „S”). Będzie ono pozwalało zatrudnić cudzoziemca (bez względu na kraj pochodzenia) na nieprzekraczalny okres 9 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego, jednak wyłącznie w branży rolniczej, gastronomicznej i turystycznej. Nowe przepisy obejmą także tzw. uproszczoną procedurę legalizacji zatrudnienia dla obywateli sześciu państw: Armenii, Gruzji, Rosji, Mołdawii, Białorusi i Ukrainy. W tym przypadku pojawi się nowy dokument - oświadczenie powierzenia pracy cudzoziemcowi  (wcześniej oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi). Z pozoru nieznaczna zmiana ma poważne konsekwencje. Od nowego roku do oświadczenia trzeba będzie dołączyć dodatkowe załączniki, w tym kopię dokumentów potwierdzających tożsamość obcokrajowca, a także wnieść opłatę w kwocie 30 zł. Nowością będzie także ciążący na pracodawcy obowiązek poinformowania urzędu pracy o tym, czy dany cudzoziemiec podjął zatrudnienie czy też nie. Oba dokumenty (zezwolenie „S” oraz oświadczenie o powierzeniu pracy) składane będą w lokalnym urzędzie pracy.

- Wejście w życie nowych przepisów z pewnością przysporzy obowiązków urzędom pracy – przewiduje dyrektor Budnik, Dołożymy jednak wszelkich starań, aby nie wpłynęło to na jakość i przede wszystkim szybkość obsługi pracodawców. Utworzony przed rokiem Referat ds. zatrudnienia cudzoziemców w przyszłym roku najprawdopodobniej się powiększy, tak aby sprostać nowym wyzwaniom - zapewnia.

Choć wejście w życie nowych przepisów zapowiedziano już na początek 2018 roku, to pełny kształt zmian oraz szczegółowa interpretacja zapisów nowego prawa nie jest jeszcze znana. Gdański Urząd Pracy zapowiedział już jednak, że w nowym roku, wraz z uzyskaniem wiedzy o pełnym kształcie nowego prawa, zorganizuje kolejne spotkanie informacyjne dla pracodawców poświęcone legalizacji zatrudnienia obcokrajowców.