Dom Uphagena – Muzeum Wnętrz Mieszczańskich obchodzi dziś XX-lecie swojej działalności. Do końca 2018 r. w oddziale Muzeum Gdańska zostaną zaprezentowane dwie wystawy czasowe. Najbliższą z nich będzie można zobaczyć już od 28 czerwca 2018 r.

Dom Uphagena - oddział Muzeum Gdańska - to jedna z niewielu XVIII-wiecznych kamienic mieszczańskich w Polsce i Europie Północnej, która jest otwarta dla zwiedzających. Dom przy ulicy Długiej 12 do 1802 r. zamieszkiwał ławnik i rajca miejski Johann Uphagen. Kamienica przechodziła w ręce kolejnych spadkobierców, pozostając - co było rzadkością w owych czasach - przez cały wiek XIX w rękach jednego rodu. W 1911 r. w uphagenowskiej kamienicy utworzono muzeum. Można tu było podziwiać urządzone ze smakiem patrycjuszowskie salony, sypialnię, a także kuchnię i sień. Zachwyt budziła stara ceramika, stylowe meble, wspaniałe świeczniki i boazerie. W 1944 r. niemieccy konserwatorzy wywieźli wystrój i wyposażenie kamienicy. Sam budynek został zniszczony w marcu 1945 r., ocalała jedynie kamienica do wysokości pierwszego piętra.   

Muzeum zrealizowało pierwotną wolę Fundatora

Dom przy ulicy Długiej 12 odbudowano w niespełna dziesięć lat po wojnie, jednak wnętrza pozostawiono w stanie niemal surowym. Na początku kamienica służyła różnym instytucjom, szczególnie zapamiętano goszczącą tu Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną. Prace nad przywróceniem kamienicy Uphagena funkcji muzeum wnętrz mieszczańskich, realizowane przez ówczesne Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, trwały w latach 1993-1998. Do wnętrza Domu Uphagena gości można było ponownie zaprosić 6 czerwca 1998 r.

- Rodzina Uphagenów po długich negocjacjach użyczyła w 1910 r. kamienicę miastu z intencją utworzenia w jej wnętrzach muzeum, które otwarto rok później. Cieszyło się ono zasłużonym uznaniem gdańszczan aż do 1944 r. W powojennym Gdańsku, w obliczu innych pilnych zadań, o Domu Uphagena nieco zapomniano. Chociaż od początku planowano przywrócenie we wnętrzach funkcji muzealnej, wielkim orędownikiem tego zadania był prof. arch. Marian Osiński, jeden z pionierów Politechniki Gdańskiej. W 1985 r. odbudową oficyn zajął się Miejski Konserwator Zabytków, ale permanentny brak funduszy nie ułatwiał zadania. Zmiany ustrojowe otworzyły nowe szanse. Rewaloryzację można było sfinansować ze środków miasta Gdańska i Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Dziś w Domu Uphagena można zwiedzać m.in. skrupulatnie odtworzone herbaciarnię, salon, dwie jadalnie, a także kuchnię i spiżarnię. Mimo tego nadal rekonstruujemy kolejne elementy wystroju, prezentującego materialną kulturę mieszczaństwa z przełomu rokoka i wczesnego klasycyzmu. Latem na zwiedzających czeka podwórze ze studzienką i lipą - mówi Ewa Szymańska, zastępca dyrektora Muzeum Gdańska ds. merytorycznych.

W Domu Uphagena pokazujemy nie tylko piękne wnętrza, zrealizowaliśmy w ciągu ostatnich 20 lat kilkadziesiąt wystaw czasowych, kilka konferencji, wydaliśmy kilkanaście publikacji i zaprosiliśmy słuchaczy na ponad sto wykładów o historii i kulturze dawnego Gdańska – mówi Wojciech Szymański, kierownik oddziału Dom Uphagena.

W dniu 6 czerwca 2018 r., w jubileuszową rocznicę święta Domu Uphagena, muzeum będzie można zwiedzić bez opłat.

Dwie wystawy na XX-lecie Domu Uphagena

W Domu Uphagena można zobaczyć zabytkowe wnętrza i przedmioty użytkowe, ale pokazywane są także wystawy czasowe, które dotyczącą życia codziennego dawnych gdańszczan, gdańskiej architektury oraz, przy współpracy z Gdańskim Towarzystwem Fotograficznym, wystawy prezentujące historię powojennego Gdańska.

28 czerwca 2018 r. zostanie udostępniona ekspozycja zatytułowana „Ogrody gdańskie”, jej kuratorkami są dr hab. Katarzyna Rozmarynowska i dr Zofia Maciakowska. Organizacyjnie całość koordynuje Wojciech Szymański – kierownik Domu Uphagena.

- Ekspozycja składa się z czterech części. W pierwszej zaprezentowane zostaną wybrane ogrody gdańskie i założenia zielone  leżące w obrębie obwarowań oraz poza nimi między innymi we Wrzeszczu, Oliwie, Młyniskach, Pieckach i Migowie. Część druga poświęcona zostanie odwiedzającym ogrody i uczuciom i nastrojom jakie im towarzyszyły. W kolejnej zapoznamy się z budową ogrodów i założeń zielonych. Część czwarta przybliży zwiedzającemu obiekty wzbogacające kompozycje ogrodowe, będą to między innymi: altany ogrodowe, oranżerie, wieże, belwedery i kopce widokowe – mówią kuratorki wystawy.

Wystawa, której będzie towarzyszył program zajęć edukacyjnych oraz publikacja, współfinansowane przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej, potrwa do 30 września 2018 r.

Z kolei w połowie grudnia 2018 r. zostanie udostępniona wystawa „Historia gdańskiej codzienności. Wyniki badań archeologicznych przy ulicy Świętojańskiej”. Pokaże ona losy kilku parcel i zamieszkujących je ludzi na przestrzeni wieków poprzez zwyczajne przedmioty i sprzęty domowe odnalezionych w trakcie prac archeologicznych Instytutu Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego. Wystawa przygotowana zostanie we współpracy z dr Joanną Dąbal.

Autor fotografii: Andrzej Gierszyński