25 października 2018 r. w Wielkiej Sali Wety Ratusza Głównego Miasta Gdańska odbędzie się wykład o Ławach Mięsnych znajdujących się przy ul. św. Ducha. Spotkanie poprowadzi archeolog Robert Krzywdziński z „Dantiscum. Pracownia Badań Archeologicznych”. Udział w spotkaniu jest bezpłatny.

Godzinny wykład, który odbędzie się w ramach programu Czwartki w Muzeum Gdańska, będzie dotyczył średniowiecznych jatek rzeźniczych odnalezionych podczas badań archeologicznych prowadzonych przy ul. św. Ducha w 2004 i 2005 r. Jatki to kramy, z których sprzedawano mięso z uboju, albo inne produkty rolne. Podczas dwóch sezonów pozyskano cenne informacje o historii i rozwoju całego kwartału zabudowy.

W średniowiecznym Gdańsku funkcjonowały 4 jatki mięsne, ale najbardziej znane są te z Głównego Miasta, gdzie cech rzeźników wzmiankowano od 1331 r. Pierwsza wzmianka o nowych ławach mięsnych pochodzi z 1347 r. Była to konstrukcja drewniana między obecną ul. św. Ducha i Plebanią. Od 1420 r. istniało 80 jatek w 4 ciągach i ta liczba pozostała niezmienna do początku XIX wieku.

Skąd termin „Ławy” i kto w nich prowadził działalność?

Geneza nazwy pochodzi od sposobu wykorzystania elementów konstrukcyjnych budynku. Ruchomy blat każdej jatki służył do zamykania okna kramu na noc, a po otwarciu stanowił ławę.

Posiadanie kramu przez rzeźnika – mieszczanina było obciążone rocznym czynszem naturalnym, bądź pieniężnym na rzecz komtura gdańskiego, a od 1454 r. Rady Miasta. Było też warunkiem awansu w hierarchii społecznej, czyli uzyskania mistrzostwa w cechu rzeźniczym. Mięso sprzedawane w jatkach podlegało ocenie świeżości przez dwie osoby wybrane przez cech. Ten ostatni sprawował także kontrolę nad ogólną sprzedażą, np. ustalał cenę mięsa, która nie zależała nie od wagi, lecz oglądu.

Miejsca sprzedaży mogły być dziedziczone, w tym także przez kobiety lub sprzedawane. W tym ostatnim wypadku pierwszeństwo zakupu miał cech rzeźników.

Wykład w październiku. W grudniu bezpłatna publikacja

Nadchodzący wykład, który rozpocznie się o godzinie 17:00, będzie dotyczył obszaru niezmiernie istotnego dla rozpoznania kwestii osadnictwa w Głównym Mieście we wczesnym średniowieczu oraz usytuowania i funkcjonowania kramów handlowych specjalizujących się w mięsnych i rybnych produktach. Dla przypomnienia zostaną także zaprezentowane nieznane dotychczas zdjęcia pozwalające omówić nie tylko układ przestrzenny, ale także poszczególne artefakty odsłaniający kulisy życia codziennego.

W grudniu bieżącego roku, tuż przed świętami, ukaże się bezpłatna publikacja o wynikach badań archeologicznych Ław Mięsnych z ul. św. Ducha w Gdańsku.  dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Źródło fotografii: Andrzej Gierszewski