Wczoraj  rozpoczęła się międzynarodowa konferencja Architektura Metropolii. Otwarcie konferencji w Dworze Artusa uświetniło ogłoszenie wyników dwóch konkursów architektonicznych: na koncepcję przyszłego Centrum Południe w Gdańsku oraz na Najlepszą Gdańską Realizację Architektoniczną.

Konferencja Architektura Metropolii to unikalna platforma wymiany doświadczeń i dyskusji nad wyzwaniami współczesnego projektowania i planowania przestrzennego w miastach i metropoliach. W wydarzeniu biorą udział wybitni specjaliści: architekci, urbaniści, przedstawiciele samorządów oraz naukowcy z całego świata, którzy będą omawiać zagadnienia projektowe od skali pojedynczego budynku aż po rozwiązania o znaczeniu metropolitalnym.

Podczas konferencji odbędą się również prezentacje wprowadzające, przeglądy i analizy dotychczasowych doświadczeń w zakresie rozwiązań architektonicznych oraz urbanistycznych, a także debaty nad współczesnymi wyzwaniami związanymi z kształtowaniem metropolii, w tym zagadnieniami organizacyjnymi i politycznymi.

Wydarzenie otworzyła prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, która witając gości konferencji w Dworze Artusa, mówiła m. in. o konkursie na koncepcję Centrum Południe:

- Dotyczy południowych dzielnic miasta, obszaru który dziś rozwija się bardzo dynamicznie. Szukamy pomysłów na to, jak stworzyć nowe centrum na styku kilku dzielnic, chcemy tu realizować różne potrzeby mieszkańców: basen, lodowisko. Wiemy też, że musimy rozbudować istniejącą pętlę tramwajową, także o zajezdnię tramwajową, a później autobusową. I będzie to wszystko proces rozłożony na lata. Dziękuję wszystkim uczestnikom konkursu i jurorom. My w Gdańsku lubimy "wietrzyć głowy", jesteśmy otwarci na nowe pomysły i inspiracje, i za to bardzo Państwu dziękuję.

Konkurs Gdańsk Południe

Dwie drugie i dwie trzecie nagrody oraz wyróżnienie - w taki sposób, rozstrzygnięto konkurs na koncepcję przyszłości Centrum Południe. Wszystkie docenione w konkursie prace posłużyć mają dalszemu kształtowaniu centralnej przestrzeni dla południowych dzielnic Gdańska. Wyróżnione projekty otrzymają nagrody pieniężne z puli wynoszącej 140 000 zł brutto.

Szukając najlepszych rozwiązań, Miasto Gdańsk podjęło decyzję o wyborze koncepcji przyszłego centrum w drodze otwartego dwuetapowego konkursu urbanistyczno-architektonicznego, który został ogłoszony 8 maja 2024 r. W I etapie konkursu wpłynęło 19 prac studialnych. Sąd konkursowy obradował w składzie:

• dr inż. arch. Natalia Balcerzak
• mgr inż. arch. Edyta Damszel-Turek
• mgr inż. arch. Jacek Droszcz
• mgr inż. arch. Ryszard Gruda
• dr hab. inż. arch. Sławomir Gzell
• mgr inż. arch. Paweł Wład. Kowalski
• dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz - przewodnicząca sądu konkursowego
• dr hab. inż. arch. Piotr Lorens
• dr inż. arch. Joanna Rayss
• mgr inż. arch. Barbara Tusk
• mgr inz. Zbigniew Mysza
• mgr Katarzyna Czerniewska
• dr inż. arch. Anna Golędzinowska

Prof. Piotr Lorens, Architekt Miasta Gdańska przypomniał, że konkursu został ogłoszony, by uzyskać z niego założenia do planu miejscowego (już procedowanego).

Centrum powstać ma na działce o powierzchni ok. 6 ha, zlokalizowanej na styku dzielnic Jasień i Ujeścisko - Łostowice (przy skrzyżowaniu ulic Adamowicza, Warszawskiej, Lawendowe Wzgórze i Jabłoniowa). Nowa przestrzeń spajać ma te rozległe tereny południowej części Gdańska, tworząc tętniącą życiem przestrzeń, z którą mieszkańcy będą się utożsamiać, chętnie spędzać w niej czas, realizować swoje potrzeby, ale także często pracować. Inaczej mówiąc - Centrum realizować ma ideę miasta piętnastominutowego, w którym szeroko pojęte usługi są zlokalizowane w odległości krótkiego spaceru od miejsca zamieszkania.

NAGRODY I UZASADNIENIA SĄDU KONKURSOWEGO

II NAGRODA, AUTORZY: X86 Architekci Tomasz Małachowicz, Rafał Stemporowski, Tomasz Małachowicz

Na szczególne podkreślenie zasługuje oś kompozycyjna, program funkcjonalno - przestrzenny oraz układ komunikacyjny. W przypadku osi kompozycyjnej, autorzy trafnie usytuowali ją w kierunku północny zachód i południowy wschód - począwszy od dominant z placem komunikacyjnym, przez deptak z placem społecznym, a skończywszy na placu zielonym z budynkiem biblioteki. Rozwiązanie to stanowi spójność przestrzenną - zapewnia odpowiednią hierarchię, co ułatwia orientację i poruszanie się w obrębie całego założenia.

II NAGRODA, PRACA PT. SERCE POŁUDNIA, PROJEKTANCI: Michał Strupiński, Ada Jaśkowiec, Kinga Murawska, Zuzanna Sekuła

Nagrodę przyznano szczególnie ze względu na:

• wyznaczenie głównej osi północ-południe (cardo) łączącej węzeł z hubem mobilności poprzez plac centralny do placu parkowego;
• wyznaczenie lokalnej osi wschód-zachód (decumanus) łączącej nowe centrum usługowe z sąsiadującymi osiedlami;
• oparcie osi cardo o dominanty architektoniczne pełniące funkcje publiczne;
• integrację przestrzeni publicznych, półprywatnych i prywatnych dających poczucie inkluzywności i swobody przemieszczania się;
• miejski charakter pierzei ul. Lawendowe Wzgórze;
• płynne przenikanie się terenów naturalnych i zabudowanych.

III NAGRODA, AUTORZY: JAZ+Architekci Sp. z o.o.: Andrzej Jaworski, Julian Żmijewski, Marianna Waśniewska, Joanna Lipnicka, Julia Krawczyk, Zuzanna Trzcińska, Klaudia Wujkowska, Aleksandra Wiktorko - Rakoczy, Maja Skibińska, Martyna Kędrzyńska.

Praca przedstawia udaną próbę wpisania wielofunkcyjnej zabudowy o charakterze centrotwórczym w silny kontekst kulturowy i przyrodniczy miejsca.

Prezentowana idea „ Miasta zwartego” realizowana jest w oparciu o konsekwentnie projektowany układ urbanistyczny, oparty na czytelnych, logicznie powiązanych ciągach pieszych i wewnętrznych placach przenikających się z zielonymi skwerami i kameralnymi parkami.

Na szczególną uwagę zasługuje sposób kształtowania przestrzeni pokrytych zielenią, uwzględniających zasady tworzenia zielonej infrastruktury i wykorzystujących istniejącą topografię terenu. Mocną stroną pracy jest właściwe rozwiązanie połączeń z otaczającą zabudową, poprzez powiązanie i kontynuowanie istniejących ciągów pieszych i osi komunikacyjnych.

III NAGRODA, PRACA ZIELONA PRZESTRZEŃ DIALOGU, AUTORZY: Janusz Gujski; Izabela Burda, Jacek Józekowski, Jakub Gorzka

Praca w sposób atrakcyjny, zgodnie z kanonami urbanistycznymi, akcentuje lokalizację Centrum Południe w skali całej dzielnicy Gdańsk Południe.(...)

Projekt przewiduje wykonanie osi przestrzeni publicznej, podkreślonej dominantami wysokościowymi i utworzonym przejściem między dużymi obiektami o funkcji usługowej. Forma tych dominant i ich wielkość podlega dyskusji i ewentualnym korektom, ale oś ta tworzy jasną, uporządkowaną strukturę urbanistyczną tego fragmentu miasta.

WYRÓŻNIENIE, PRACA ZIELONA PĘTLA, AUTORZY: Alicja Maculewicz, Eryk Szczepański, Tomasz Bekas

Praca w sposób trafny definiuje nowy miejski krajobraz oraz jego koncepcję programowo-funkcjonalną z uwagi na:

• czytelność kompozycji całości w relacji do: miasta, sąsiedztwa oraz elementów tworzących zabudowę;
• próbę opanowania trudnej skali arterii komunikacyjnych poprzez propozycję parku liniowego oraz propozycje pierzei dla frontu zespołu od ul. Warszawskiej;
• utworzenie zieleni jako przedpola Parku Południowego z wyznaczeniem dla niej zadań funkcjonalnych,
• odpowiednią strukturę kwartałów - bloków zabudowy mieszkalnej.

Najlepsza Gdańska Realizacja Architektoniczna

Podczas otwarcia konferencji ogłoszono także wyniki konkursu na Najlepszą Gdańską Realizację Architektoniczną. Konkurs, odbywający się co dwa lata, ma na celu podkreślenie znaczenia architektury w rozwoju miasta i poszerzenie dyskusji o jego przyszłym kształcie. Nagrodzone realizacje stanowią wzorcowe przykłady wysokiej jakości architektonicznej i urbanistycznej.

Do konkursu zgłoszono 25 obiektów, w tym m.in.:

• Dworzec Gdańsk Główny
• Dom Zdrojowy w Brzeźnie
• Brabank, DOKI Living, Młyny Gdańskie
• Atrium Oliva
• Montownia
• Apartamenty Scala
• Most Stągiewny
• Centrum Kompetencji STOS
• Oliwa 501, Perspektywa, Nadmotławie, Teatr Wybrzeże

Realizacje nagrodzono w trzech kategoriach: renowacja i adaptacja obiektów historycznych, budynki użyteczności publicznej, budynki i zespoły budynków mieszkaniowych. W wyniku obrad przyznano trzy nagrody:

• Dom Zdrojowy
• Montownia
• Atrium Oliva