Według danych Światowej Organizacji Zdrowia zanieczyszczenia powietrza zabijają co roku 6,5 mln ludzi na całym świecie. Europejska Agencja Środowiska szacuje, że w samej Polsce choroby układu oddechowego, spowodowane fatalnym stanem powietrza zabijają ok. 50 tys. osób rocznie. Jakim powietrzem oddychamy w Trójmieście?

W Trójmieście poziom stężenia pyłu jest niższy niż na obszarze południowej polski. Mimo to liczba dni w roku, podczas których emisja pyłu przekracza dopuszczalną normę wacha się od kilku do kilkunastu. Przez 30 dni w roku mieszkańcy aglomeracji oddychają powietrzem przekraczającym normy średniodobowe w stopniu nie zagrażającym zdrowiu.

- Przez ostatnie dwa lata Gdańsk, Gdynia oraz Sopot spełniał prawne standardy dotyczące jakości powietrza. Dla porównania stacje pomiarowe zlokalizowane na obszarze aglomeracji położonych na południu naszego kraju odnotowywały alarmujący wynik przez kilkadziesiąt bądź nawet ponad 100 dni w skali roku - mówi Michalina Bielewska, specjalistka ds. analiz i prognoz Fundacji Agencja Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej.

Najgorzej jest w Krakowie i w metropoliach zlokalizowanych na Śląsku. Pod uwagę brane są nie tylko wszystkie źródła zanieczyszczeń w danej lokalizacji ale również ukształtowanie terenu. Tak jest np. w przypadku Krakowa, który położony jest w niecce, co sprzyja gromadzeniu się zanieczyszczeń. Ostatnim branym pod uwagę czynnikiem są warunki meteorologiczne. Ostra zima sprzyja powstawaniu wysokich stężeń emisji pyłu węglowego. Co ciekawe głównymi trucicielami atmosfery nie są zakłady przemysłowe, tylko setki tysięcy instalacji indywidualnych, szczególnie pieców spalających niskiej jakości paliwo lub nawet odpady. Dopiero w dalszej kolejności do emisji zanieczyszczeń przyczynia się komunikacja zbiorowa i indywidualna. Jak zaznaczają pracownicy Fundacji Agencja Monitoringu Regionalnego Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej smog nie pozostaje bez wpływu na nasz układ oddechowy oraz układ krążenia. Szczególnie narażone są osoby cierpiące na zaburzenia astmatyczne, a także seniorzy, małe dzieci i kobiety w ciąży. Gdy stężenie szkodliwych substancji znacznie przekroczy dopuszczalne normy zbliżając się do poziomu alarmowego, lepiej unikać aktywności fizycznej na świeżym powietrzu i przebywania na zewnątrz.

Jakie zanieczyszczenia znajdziemy w powietrzu?

Dwutlenek siarki (SO₂) powstaje głównie w procesie spalania paliw stałych zawierających zwykle domieszki siarki i jej związków. Ma działanie toksyczne, atakuje najczęściej drogi oddechowe i struny głosowe. Po wniknięciu do ściany dróg oddechowych przenika do krwi i dalej do całego organizmu. Kumuluje się w ściankach tchawicy i oskrzelach oraz w wątrobie, śledzionie, mózgu i węzłach chłonnych. Duże stężenie SO₂ może prowadzić również do zmian w rogówce oka. Szczególną szkodliwość na zdrowie człowieka przypisuje się jednoczesnemu skażeniu powietrza SO₂ i siarczanami, jak też mieszaniną SO₂, cząstek stałych i innych substancji powstających przy spalaniu kopalin.

Tlenki azotu (NO_x) - główne rodzaje występujących w atmosferze tlenków to tlenek azotu (NO) i dwutlenek azotu (NO₂). NO jest gazem bardziej aktywnym i szybko utlenia się do NO₂. Tlenek azotu ma działanie toksyczne. Obniża odporność organizmu na infekcje bakteryjne, działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe, jest przyczyną zaburzeń w oddychaniu, powoduje choroby alergiczne (m.in. astmę). Tlenki azotu są prekursorami powstających w glebie związków rakotwórczych i mutagennych. W połączeniu z gazowymi węglowodorami tworzą w określonych warunkach atmosferycznych zjawisko smogu fotochemicznego (tzw. letniego). Po utlenieniu w obecności pary wodnej, mają również udział w tworzeniu kwaśnych deszczy i ich niszczącym działaniu.

Pyły powodują podrażnienia naskórka i śluzówki. Najniebezpieczniejsze są pyły najdrobniejsze o wielkości cząstki do 5 μg/m3, które z łatwością przenikają do organizmu wywołując jego zatrucie, zapalenia górnych dróg oddechowych, pylicę, nowotwory płuc, choroby alergiczne i astmę.

Tlenek węgla (CO) powstaje w wyniku niezupełnego spalania węgla. Jest niezwykle groźny, silnie toksyczny. Powoduje ciężkie zatrucia (zaczadzenie). Najbardziej wrażliwy na jego działanie jest mózg. Około 80% zawartego w powietrzu CO jest wiązana z hemoglobiną we krwi, tworząc karboksyhemoglobinę (HbCO), niezdolną do przenoszenia tlenu, co prowadzi do niedotlenienia tkanek. Przy zawartości ok. 20% HbCO we krwi mówimy o tzw. „ostrym zespole mózgowym" charakteryzującym się spadkiem czujności i rozróżniania, sennością, dezorientacją, w końcu może dojść do śpiączki i śmierci. Po długiej ekspozycji w warunkach wysokiego stężenia CO może nastąpić również uszkodzenie mięśnia sercowego.

W tekście użyto zdjęcia ze strony: http://www.glugo.pl/jak-zabezpieczyc-sie-podczas-piaskowania/