Biuro Rozwoju Gdańska zostało wyróżnione w konkursie Ministra Rozwoju i Technologii w dziedzinie architektury i budownictwa oraz planowania i zagospodarowania przestrzennego. Pierwsze wyróżnienie przyznano Edycie Damszel-Turek, dyrektor Biura Rozwoju Gdańska wraz z Zespołem Przestrzeni Publicznych i Krajobrazu BRG – za projekt „Błękitno-zielona infrastruktura Gdańska: Gdańska Polityka Wodna i Gdańska Polityka Zieleni”.

W ramach 61 konkursu Ministra Rozwoju i Technologii nagradzane są i wyróżniane najlepsze osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury i budownictwa oraz planowania i zagospodarowania przestrzennego. Zespół oceniający zgłaszane projekty zwraca uwagę m.in. na ich oryginalność, zastosowanie praktyczne, wysokie walory jakościowe i ekonomiczne oraz aspekty związane z ochroną środowiska.

- Postępujące zmiany klimatu i konieczność adaptacji miast do zachodzących na naszych oczach zmian nakłada na samorządy obowiązek opracowania strategii zarządzania błękitno-zieloną infrastrukturą – wyjaśnia Edyta Damszel-Turek, dyrektor Biura Rozwoju Gdańska. – Nasze miasto ten obowiązek wypełnia, m.in. dzięki Gdańskiej Polityce Wodnej oraz Gdańskiej Polityce Zieleni. Oba te dokumenty powstały w Biurze Rozwoju Gdańska, pod merytorycznym kierunkiem Zespołu Przestrzeni Publicznych i Krajobrazu. Docenienie obu polityk przez ministerstwo potwierdza, że to dokumenty ważne i potrzebne dla miasta. Bardzo się cieszę z tego wyróżnienia.

Błękitno-zielona infrastruktura jest kluczową zasadą w planowaniu przestrzennym, wiążącą ważne obszary przyrodnicze z tkanką miejską. Zagadnieniom tym w Gdańsku poświęcone są dwa dokumenty: Gdańska Polityka Wodna oraz Gdańska Polityka Zieleni. Ze względu na ich komplementarność, do ministerialnego konkursu zostały zgłoszone razem. Dopiero łączne rozpatrywanie obu polityk daje całościowy obraz kształtowania spójnej sieci przyrodniczej miasta.

Zieleń i woda w Gdańsku

Jednymi z najważniejszych potencjałów Gdańska są woda i zieleń. GPW i GPZ wskazują kierunki ich ochrony oraz rozwoju systemu błękitno-zielonej infrastruktury. Obie polityki nakreślają wizję miasta bezpiecznego i odpornego na zmiany klimatu, gwarantującego mieszkańcom dobrą jakość życia, zarówno w aspekcie zdrowotnym, jak i estetycznym. Zieleń w obszarach zurbanizowanych przyczynia się do poprawy warunków klimatycznych, gospodarowania wodą opadową, a poprzez charakter jej zagospodarowania – kształtuje zachowania społeczne i kulturowe.

Gdańska Polityka Wodna została opublikowana w 2021 roku. Wyznacza kierunki zrównoważonego zagospodarowania ponad 160 km gdańskich terenów nadwodnych, z poszanowaniem przyrody i krajobrazu oraz uwzględnieniem ochrony przeciwpowodziowej. Celem opracowania jest ochrona ekosystemu dolin potoków i rzek (tzw. błękitno-zielonych pasm) oraz zapewnienie mieszkańcom dostępu do terenów nadwodnych. Wykorzystanie unikalnego układu wodnego, wraz z zielenią współtworzącą błękitno-zieloną infrastrukturę, pozwala wzmocnić odporność Gdańska na zmiany klimatu.

Gdańska Polityka Zieleni została ukończona w 2023 roku. Powstanie tego strategicznego opracowania poprzedziły szerokie konsultacje z jednostkami miejskimi. Gdańska Polityka Zieleni jest uzupełnieniem Gdańskiej Polityki Wodnej, kładącym nacisk na zagadnienia ochrony i rozwoju terenów zieleni w skali całego miasta. Opracowanie skupia się na różnorodnych formach zieleni w mieście, a także na powiązaniach przyrodniczo-rekreacyjnych między terenami zieleni a terenami nadwodnymi. To odpowiedź na kluczowe dla rozwoju miasta wyzwania: potrzebę poprawy jakości życia mieszkańców i zapewnienia powszechnej dostępności do zieleni oraz adaptacji do zmian klimatu.

Rekomendacje GPW i GPZ

Wytyczne obu polityk są konsekwentnie wdrażane w dokumentach strategicznych Gdańska: w Strategii Rozwoju Miasta Gdańsk 2030 Plus, w Programach Rozwoju (m.in. w Programie Zielone Miasto), w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gdańska, w planach miejscowych oraz w specyfikacjach do projektów szczegółowych. W kontekście najnowszej reformy planowania i zagospodarowania przestrzennego obie polityki określają wytyczne do rozwiązań i kluczowych decyzji na etapie opracowywania planu ogólnego miasta Gdańska. Sporządzenie planu ogólnego daje szansę na zabezpieczenie systemu zieleni w mieście, szczególnie na terenach, które nie są objęte planami miejscowymi.

Konieczność systemowego planowania miasta w oparciu o błękitno-zieloną infrastrukturę wynika z jej priorytetowego miejsca w ramach europejskiej polityki klimatycznej. Założenia obu polityk wspierają Gdańsk w realizacji celów zawartych w wielu dokumentach regionalnych, krajowych i międzynarodowych. Dzięki spójnym wytycznym jednostki miejskie zyskują szansę na skoordynowanie różnorodnych zamierzeń inwestycyjnych i oddolnych inicjatyw, w celu kreowania ładu przestrzennego i spójności przyrodniczej miasta. Obie polityki stanowią bazę dla innych dokumentów strategicznych, są również wsparciem dla mieszkańców, mi.in. w procesie składania wniosków do Budżetu Obywatelskiego i Zielonego Budżetu.