Gdańskie Spotkania Literackie „Odnalezione w tłumaczenie” to jedyny w Polsce festiwal literacki poświęcony w całości literaturze w przekładzie. W dniach 15-17 kwietnia w formule online odbędzie się zorganizowana przez Instytut Kultury Miejskiej piąta edycja wydarzenia, którego motywami przewodnimi są fantastyka, surrealizm i wyobraźnia. W programie znajdą się m.in. dyskusja o tłumaczeniu dzieł Stanisława Lema, sparing tłumaczy języka hiszpańskiego, panele o grach wideo i o przekładzie fantastyki, spotkanie z Dorotą Masłowską i jej tłumaczami oraz spotkanie z Eduardo Mendozą. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie: www.odnalezionewtlumaczeniu.pl.

Gdańskie Spotkania Literackie otworzy 15 kwietnia Grzegorz Kasdepke wykładem O wyobraźni – bo to wyobraźnia jest motywem przewodnim Edycji fantastycznej festiwalu. Tego dnia porozmawiamy także z Dorotą Masłowską i jej tłumaczami na język angielski, niemiecki, hiszpański i rosyjski: Pau Freixa Terradasem, Olafem Kühlem, Iiriną Lappo i Benjaminem Paloffem.

Czy tłumaczenie opowieści o światach nierealnych różni się od tłumaczenia literatury realistycznej? Czy w ogóle można mówić o specyfice przekładu fantastyki? Przekład fantastyki i fantastyczne przekłady będą tematem dyskusji Tomasza Pindela z Ewą Skórską (która z języka rosyjskiego przetłumaczyła m.in. braci Strugackich), Piotrem W. Cholewą (tłumaczem m.in. Pratchetta z języka angielskiego), Stanislavem Komárkiem i José Marią Faraldem (tłumaczami na język czeski i hiszpański m.in. Sapkowskiego).

W latach siedemdziesiątych Anna Przedpełska-Trzeciakowska, laureatka tegorocznej nagrody translatorskiej za całokształt twórczości, zainicjowała seminarium translatorskie, które wychowało rzeszę wybitnych tłumaczy następnego pokolenia. O tych spotkaniach „od których wszystko się zaczęło” 16 kwietnia z Anną Wasilewską i Janem Zielińskim porozmawia Zofia Zaleska. 

Tematyka fantastyki i surrealizmu będzie obecna także w sobotę 17 kwietnia, podczas rozmowy dotyczącej przekładu utworów Stanisława Lema. Twórczość autora jest nie lada problemem translatorskim, zarówno na poziomie językowo-literackim, jak poznawczym. Zaproszeni do debaty tłumacze Lema – Antonia Lloyd Jones (język angielski), Wiktor Jaźniewicz (język rosyjski), Laurence Dyevre (język francuski) oraz Katarzyna Mołoniewicz i Abel Murcia (język hiszpański) – podzielą się doświadczeniami z pracy nad utworami pisarza. Dyskusja moderowana będzie przez Szymona Kloskę.

Swój kunszt translatorski podczas sparingu tłumaczy języka hiszpańskiego zaprezentują Wojciech Charchalis i Ewa Zaleską. Na żywo, przed publicznością online, tłumaczyć będą ten sam tekst z języka hiszpańskiego na język polski. Można oczekiwać sporów i zaciekłych dyskusji o słowa, interpretacja i konteksty kulturowe.

Każdej edycji Gdańskich Spotkań Literackich towarzyszy wydawnictwo, które na swój sposób przybliża tematy ważne dla tłumaczy – dotąd były to wybór wierszy w przekładzie, zbiór esejów czy wywiadów oraz komiks. W 2021 roku w koedycji Instytutu Kultury Miejskiej z Wydawnictwem Karakter ukazuje się książka Tadeusza Sławka Na okrężnych drogach. Tłumaczenie literackie i jego światy, w której autor zastanawia się nad filologicznymi, ale także filozoficznymi, etycznymi i politycznymi implikacjami postaw tłumaczek i tłumaczy. Spotkanie autora z Magdą Heydel odbędzie się 16 kwietnia.

17 kwietnia Agnieszka Taborska opowie o tym, jak w zwariowanym świecie szukać pomocy w surrealizmie. Nawiąże do swojej książki Świat zwariował. Poradnik surrealistyczny jak przeżyć, która niebawem się ukaże. Festiwal zamkną dwa niezwykłe literackie spotkania. Pierwszym z nich będzie rozmowa Tomasza Pindela z gościem specjalnym „Odnalezionego w tłumaczeniu” Eduardo Mendozą o tym, co się dzieje na styku oryginału i przekładu, o koniecznym napięciu między autorem/autorką i tłumaczem/tłumaczką, a nade wszystko o tym, co łączy obie te strony (czyli o literaturze). Spotkamy się również z Anną Przedpełską-Trzeciakowską, laureatką Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską za całokształt twórczości.

„Odnalezione w tłumaczeniu” porusza także temat przekładu literatury na inne języki sztuki i kultury: o animacji filozofującej opowie Marcin Giżycki, reżyser filmów dokumentalnych i animowanych, historyk sztuki i filmu oraz krytyk filmowy. Na temat gier wideo i wyobraźni porozmawiają Tomasz Majkowski (groznawca, badacz kultury i literatury popularnej), Paweł Frelik (badacz światowego science-fiction oraz wizualności), Magdalena Cielecka (przedstawicielka branży gier wideo) i Katarzyna Czajka-Kominiarczuk (krytyczka popkultury i przedstawicielka dyskursu internetowego).   

Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego

Podczas wydarzenia (16 kwietnia) wręczona zostanie Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego w kategorii całokształt twórczości i przekład jednego działa. Nominowani za przekład jednego dzieła zostali: Wawrzyniec Brzozowski, Olga Czernikow, Leszek Engelking, Hanna Igalson-Tygielska, Maciej Płaza, Teresa Tyszowiecka blask!, Ryszard Wojnakowski. Laureatką Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego za całokształt twórczości została Anna Przedpełska-Trzeciakowska, tłumaczka literatury angielskiej i amerykańskiej. 

Kapituła Nagrody pracuje w składzie: Carlo  Marrodán Casas, Jakub Ekier, Dobromiła Jankowska, Izabela Korybut-Daszkiewicz, Justyna Sobolewska, Marcin Szuster, Anna Wasilewska (Przewodnicząca).  

Wszystkie spotkania i wydarzenia, łącznie z galą wręczenia Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego, transmitowane będą na żywo na Facebooku Instytutu Kultury Miejskiej i „Odnalezionego w tłumaczeniu” oraz na kanale YouTube Instytutu Kultury Miejskiej.

Fot. Instytut Kultury Miejskiej