Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gdańsku wydała album komiksowy pt. "Fala wolności. Opowieść o Lechu Bądkowskim", który powstał w ramach obchodów Roku Lecha Bądkowskiego. Twórcami komiksu są Witold Tkaczyk (scenariusz) oraz Krzysztof Budziejewski (rysunek). Publikacja powstała przy wsparciu finansowym Miasta Gdańska.

Lech Bądkowski (1920–1984) to postać niezwykła. Ten urodzony w Toruniu dziennikarz, pisarz, działacz społeczny i żołnierz, związał swoje losy z Pomorzem, któremu poświęcił większość swego życia i talentów. Choć nie był z pochodzenia Kaszubą, czuł się nim w głębi serca. Po zakończeniu wojny powrócił z emigracji do Polski, zamieszkał początkowo w Gdyni, a później, od 1951 roku do końca życia, w Gdańsku i starał się wpisać w nową rzeczywistość, którą tu zastał. Nie było to łatwe, bo jako żołnierz walczący w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie był pod baczną obserwacją komunistycznej władzy, inwigilowany, podsłuchiwany. Wykorzystywał każdy czas przynoszący w PRL nadzieję zmian na lepsze.

W okresach przełomów włączał się aktywnie w działalność społeczną, stawał w obronie osób szykanowanych przez władze, wyrażał jasno swoje zdanie, nierzadko narażając się na różne represje rządzących. Stał się znany ze swoich opozycyjnych poglądów, wyrobił sobie markę osoby zaufania publicznego, autorytet.

Nie mogąc być dłużej dziennikarzem, został pisarzem. Dorobek twórczy Lecha Bądkowskiego obejmuje prawie trzydzieści książek, w większości poświęconych tematyce Pomorza. Współtworzył i czynnie działał w Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim, Związku Literatów Polskich i polskim PEN Clubie.

W sierpniu 1980 roku, jako pierwszy z intelektualistów i ludzi kultury, poparł żądania strajkujących robotników. Dołączył do nich i został pierwszym rzecznikiem prasowym ,,Solidarności”. Krótko potem spełniło się jego wielkie marzenie – został redaktorem naczelnym solidarnościowego tygodnika ,,Samorządność”. Komiks „Fala wolności” rozgrywa się na dwóch planach czasowych. Osią przewodnią jest obecność i działania Lecha Bądkowskiego podczas sierpniowego strajku w Stoczni Gdańskiej w 1980 roku. W chwilach wolnych Bądkowski opowiada o swoim życiu młodemu stoczniowcowi, przekazując mu zdobyte doświadczenie i zwracając uwagę na potrzebę niezależności.

Album komiksowy jest do nabycia w bibliotecznym sklepiku onlinie – http://wbpg.org.pl/produkt/60 oraz w Bibliotece Głównej przy Targu Rakowym 5/6. Niebawem będzie dostępny w wybranych, pozostałych filiach WiMBP w Gdańsku. Cena 25 zł.

Komiks powstał z okazji setnej rocznicy urodzin Lecha Bądkowskiego. Projekt został zrealizowany przy dofinansowaniu ze środków Miasta Gdańska.

Autorzy:

Witold Tkaczyk (ur. w 1962 w Poznaniu), z wykształcenia architekt i historyk sztuki, z praktyki zawodowej i pasji rysownik, grafik, projektant prasowy, dziennikarz, redaktor, autor scenariuszy oraz tekstów krytycznych i wywiadów dotyczących komiksu, wystaw, prowadzący warsztaty komiksowe, juror konkursów komiksowych, badacz i popularyzator tego gatunku. Przez wiele lat pracował jako kierownik graficzny, rysownik i dziennikarz ,,Głosu Wielkopolskiego”, potem na kierowniczych stanowiskach w różnych wydawnictwach. W 1993 r. założył (z Łukaszem Zandeckim) Magazyn Komiksów AQQ, pierwszy w Polsce niezależny fanzin krytyczny o komiksach (i z komiksami). W 1995 r. na bazie AQQ powstało wydawnictwo Zin Zin Press, które od 1997 r. wydaje albumy komiksowe. Od 2005 r. wydawnictwo specjalizuje się w realizacji komiksów o charakterze edukacyjnym dotyczących najnowszej historii Polski, często realizowanych we współpracy z dużymi instytucjami publicznymi. Powstały m.in. albumy ,,Solidarność – 25 lat. Nadzieja zwykłych ludzi”, ,,1956: Poznański Czerwiec", ,,1981: Kopalnia Wujek", ,,Ksiądz Jerzy Popiełuszko: Cena Wolności", ,,11/11=Niepodległość. Antologia”, ,,Jan Paweł II: Pielgrzymka do Polski 1979", „1940 Katyń. Zbrodnia na nieludzkiej ziemi", „Pierwsi w boju. Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku", ,,Westerplatte. Załoga śmierci” (wyd. II i III), ,,Wigilia w okopach”, ,,Śmiertelna misja rotmistrza Pileckiego”. Do części tych komiksów napisał scenariusze.

Witold Tkaczyk otrzymał nagrodę TYTUSA i doktorat humoris causa (2001), oraz inne nagrody i wyróżnienia branżowe. W roku 2010 został udekorowany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego odznaką honorową ,,Zasłużony dla kultury”.

Krzysztof Budziejewski (ur. w 1984 w Łodzi), ukończył studia historyczne w Piotrkowie Trybunalskim. Z zawodu grafik, zajmuje się głównie ilustracją komiksową. Zadebiutował serią "Rysiek i Królik" dla wydawnictwa Egmont, tworzył rysunki do różnych projektów m.in. "Wydział 7: Larinae", "Joanna i Spółka", "Śmiertelna Misja Rotmistrza Pileckiego", "Antologia Postapo", "Nędzole". Współpracuje głównie ze scenarzystą Łukaszem Piotrkowiczem. Obecnie mieszka w Piotrkowie Trybunalskim.

Autorzy o pracy nad komiksem

Praca nad komiksami, szczególnie historycznymi, niesie ze sobą dużą odpowiedzialność. Opowiadanie o osobach pamiętanych przez bliskich oraz szerszy krąg osób wymaga z jednej strony trzymania się faktów, z drugiej takiego pokierowania fabułą, by była atrakcyjna i zrozumiała dla czytelnika. Jest to zatem zadanie na styku dokumentu i fabuły, gdzie niektóre sceny mają charakter symboliczny, przedstawiają jakiś temat poprzez pryzmat bohatera, nie zawsze odwołując się wprost do jego wypowiedzi, czy zachowań, choć zawsze zachowując dużą dozę prawdopodobieństwa i generalne trzymanie się faktów historycznych dotyczących opisywanych wydarzeń.

Opracowanie komiksu o Lechu Bądkowskim było sporym wyzwaniem, dla nas, autorów. Temat okazał się pasjonujący, bo życie i wybory niepokornego pisarza, a wcześniej żołnierza, który w sierpniu 1980 roku znalazł się w centrum przełomowych wydarzeń w Stoczni Gdańskiej i je aktywnie współtworzył, to materiał na niejedną interesującą fabułę.

Bardzo pomocne przy pracy nad scenariuszem były wspomnienia córki Lecha Bądkowskiego, pani Sławiny Kosmulskiej, zawarte w jej książce ,,(Nie)znane życie figuranta Lecha Badkowskiego”. Nie bez powodu pierwsza scena komiksu zawiera wątek obserwacji bohatera przez funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa. Pani Sławina oraz pan Andrzej Busler wnieśli cenny wkład w proces tworzenia komiksu konsultując jego zawartość.

W tworzeniu komiksu zasadniczą rolę odgrywa rysownik, autor warstwy graficznej. Po raz kolejny współpracowałem tu z Krzysztofem Budziejewskim, który z zadania wywiązał się znakomicie.

Cieszę się też i dziękuję, że Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku we współpracy z władzami miasta Gdańska zdecydowała się podjąć i przeprowadzić taki projekt. Bez wsparcia tych instytucji komiks nie miałby szansy zaistnienia. Chwalę sobie też bardzo dobrą, merytoryczną współpracę z działem promocji, marketingu i public relations Biblioteki.

Przedstawienie historii w formie komiksu to dobry i już niejednokrotnie sprawdzony sposób na dotarcie do szerokiego czytelnika, szczególnie młodszej generacji, który jest mocno nakierowany na odbiór przekazów w formie obrazkowej. Komiks, jako atrakcyjny gatunek łączący tekst i obraz, doskonale wpisuje się we współczesny świat, a przy okazji pełni funkcje edukacyjne, poszerza wiedzę, uwrażliwia plastycznie i literacko, może wzbudzić szersze zainteresowanie przedstawionym tematem. Mam nadzieję, że tak będzie i w przypadku naszego komiksu. 

Witold Tkaczyk, autor scenariusza

Bardzo dobrze wspominam pracę nad tym albumem. Samą postać Lecha Bądkowskiego poznałem dopiero przy okazji przygotowywania się do tego projektu. Miałem pozostawioną dużą wolność jeśli chodzi o sprawy wizualne. Przy tworzeniu rysunków sporo czasu spędziłem na analizie materiałów archiwalnych. Ilustracje były wykonane technikami tradycyjnymi, czyli tusz na papierze. Jedynie kolory oraz teksty zostały dodane komputerowo w końcowych etapach pracy. Mam nadzieję, że udało nam się w naszym komiksie uchwycić trochę prawdy o ludziach i tamtych czasach. 

Krzysztof Budziejewski, autor rysunku

Praca nad komiksem o Lechu Bądkowskim była przyjemnością i zaszczytem. Dla mnie osobiście to z pewnością dalsze odkrywanie tej postaci w różnych wymiarach: historycznym, ideowym oraz rodzinnym. Nie bez znaczenia jest fakt, że pracę nad komiksem wykonywałem wspólnie z córką Lecha Bądkowskiego - Sławiną Kosmulską, którą znam i cenię od lat. To nasz kolejny, wspólny projekt związany z propagowaniem wiedzy o jej Ojcu. Doskonale znany był mi także Wydawca, czyli WiMBP w Gdańsku, z którą współpracuję od lat, a z wieloma jej pracownikami łączą mnie świetne relacje na niwie zawodowej i regionalnej.

Pomysł wydania komiksu o Lechu Bądkowskim to bardzo dobra inicjatywa, dzięki której prawdopodobnie dotrzemy z wiedzą o Bądkowskim do nowych odbiorców, z pewnością do młodszych grup wiekowych. Mam nadzieję, że będzie to dla nich przyczynek do większego zainteresowania się ideą i życiorysem Bądkowskiego oraz historią Pomorza. Dla mnie to postać niezwykła, której życiorys mógłby być świetnym materiałem do stworzenia filmu sensacyjnego. Bądkowskiego wciąż uczymy się i odkrywamy na nowo.

Andrzej Busler

Źródło: UM Gdańsk