Jeden z najtrudniejszych budżetów ostatnich lat został przegłosowany. Finanse miasta zostaną zmniejszone o 270 mln zł rocznie w związku z wejściem w życie Polskiego Ładu. Więcej pieniędzy pójdzie na komunikację miejską, bo wpływy z biletów jeszcze nie wróciły do poziomu sprzed pandemii. Miasto dalej będzie inwestowało w drogi, zrównoważony transport, a także tereny zielone i  rekreacyjne.

Za budżetem głosowało 22 radnych z Koalicji Obywatelskiej i Wszystko dla Gdańska, przeciwko było 11 z klubu Prawo i Sprawiedliwość.

- Cieszy nas przeznaczenie środków na projekty budowlane 3 nowych pływalni. Budżet uwzględnia również dalszą realizację programu oświetlenia ulic „Jaśniejszy Gdańsk” oraz Miejskiego Programu Modernizacji Chodników. Uchwaliliśmy zwiększenie środków na realizację zadań w zakresie utrzymania zieleni i nowych nasadzeń zieleni, o co wnioskowaliśmy poprzez Komisję Zrównoważonego Rozwoju Rady Miasta Gdańska. Co szczególnie ważne dla mieszkańców - zwiększamy wydatki na komunikację publiczną - mówił Cezary Śpiewak-Dowbór, przewodniczący klubu radnych Koalicji Obywatelskiej.

- Polski Ład to kolejny zamach na samorządy, wpłynie negatywnie na budżety gmin, ale także grupy społeczne, jak np. przedsiębiorców i emerytów. Dlatego zdajemy sobie sprawę z problemów, które zespół pani prezydent miał z przygotowaniem tego budżetu. Jest on najtrudniejszy od wielu lat, ale udaje nam się utrzymać wydatki na inwestycje, oświatę i komunikację bez cięć. Dlatego klub Wszystko dla Gdańska głosuje za przyjęciem budżetu – mówiła Katarzyna Czerniewska, wiceprzewodnicząca klubu Wszystko dla Gdańska.

- Ten plan budżetu, który proponuje nam pani prezydent pod głosowanie w tym roku, nie odbiega zasadniczo w założeniach od tego, co zaobserwowaliśmy w roku 2021. Czy jest to więc dokładna kalka? Dokładna nie, bo w tym budżecie nie widzimy już np. pół miliarda złotych 500 plus, które trafi do kieszeni gdańszczan przez transfer ZUS - mówił Kazimierz Koralewski, przewodniczący klubu PiS. - Wartości zapisane przez panią prezydent w tym roku musimy wziąć pod przysłowiowe szkiełko i oko i zobaczyć, czy rzeczywiście trendy w gospodarce się zmienią. Dzięki rządowym subwencjom i dotacjom, tegoroczny budżet poprawił się po stronie dochodowej i myślę, że ta tendencja będzie w przyszłym roku utrzymana. Myślę, że nie będzie tak, jak prognozuje się w projekcie budżetu, ale będzie dużo, dużo lepiej.

Deficyt – drożyzna, inflacja i wzrost cen na usługi miejskie

Wydatki zostały zaplanowane na poziomie 4 440 mln zł, a dochody 3 730 mln zł. Deficyt ma wynieść ponad 700 mln zł. Główne przyczyny deficytu to wzrost cen usług, kosztów pracy i energii także dla zadań publicznych, a także wzrost minimalnego wynagrodzenia do 3010 zł i wreszcie najwyższa od 20 lat inflacja (w 2001 było 5,5 % a na koniec 2021 przewidywane jest ok. 7 %) i niższe wpływy z PIT.

Zadłużenie Gdańska wciąż jest na bezpiecznym poziomie. Gdańsk ma 54% długu w stosunku do dochodu bieżącego. To klasyfikuje miasto na 9. miejscu wśród największych polskich miast. Dla porównania dług Szczecina jest na poziomie 102% dochodów bieżących, Wrocławia 92%, Łodzi 91%, Lublina 81%, Krakowa 80%, Rzeszowa 78%, Poznania 63%, a Bydgoszczy 61%.

Agencja Fitch ostrzega przed Polskim Ładem. Zmiany w PIT to -270 mln zł w budżecie 2022

Największy wpływ na finanse miasta będzie miał jednak Polski Ład. Pakiet ustaw przegłosowanych przez rządzącą większość oznacza radykalne zmiany zarówno w dochodach z PIT, ale także zasadach przekazywania pieniędzy z Ministerstwa Finansów do samorządów. Zmiany w PIT oznaczają ubytek w budżecie miasta na poziomie ok -270 mln zł.

- Trudno uzupełnić brak 270 mln zł w budżecie. Jednorazowa subwencja, która ma rekompensować ten ubytek to 114 mln zł. To jednak wciąż o blisko 160 mln zł mniej niż nam zabierają. Do tego ta subwencja wpłynie na konto pod koniec grudnia, a to formalnie zalicza się do dochodów 2021  – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. Mimo tych trudności udało nam się przygotować projekt budżetu na 2022, choć jest to najtrudniejszy od 30 lat budżet.

Zmienione zostają także zasady wypłacania PITu i CiTu. Od 2022 roku podatek będzie przekazywany na konto miasta w równych 12 ratach, co miesiąc – zgodnie z przygotowaną rok wcześniej prognozą. Jeżeli w danym roku Ministerstwo wypłaci więcej pieniędzy, niż było w prognozie, to miasto będzie musiało tę „nadwyżkę” zwrócić. A jeżeli za mało – to z kolei większe pieniądze Ministerstwo rozliczy, ale dopiero ... za dwa lata. To znacznie utrudnia prace nad budżetem.

Przed Polskim Ładem już ostrzega agencja Fitch, która od lat przygotowuje dla miasta rating. W 2021 miasto zostało ocenione na A-, ale samorządy już w tym roku otrzymały ostrzeżenie o niższej ocenie w przyszłym roku. Jak pisze Fitch w komunikacie z 6 grudnia br: „Jeżeli gminom nie uda się wprowadzić działań zmierzających do złagodzenia skutków ubytku dochodów operacyjnych powstałego w wyniku reformy Polski Ład, ich samodzielne profile kredytowe ulegną pogorszeniu prowadząc do obniżenia ratingów."

Dochody i wydatki Gdańska w 2022

Wpływy z PiT będą o 7% niższe niż w 2021 i wyniosą 938 mln zł, subwencja z budżetu państwa będzie niższa o 12% na poziomie 655 mln zł. Wpływy z podatków i opłat lokalnych będą wyższe o 3,8% i wyniosą 569 mln zł. Dotacja na zadania zlecone spadnie o 40% i wyniesie 335 mln zł, ten spadek związany jest z przeniesieniem 500plus do ZUS. Dochody z mienia komunalnego mają być niższe o blisko 19% i wyniosą 167 mln zł. Z kolei udział w podatku CIT ma być wyższy wg prognoz o 40% i wyniesie 163 mln zł.

Ponownie rosną wydatki miasta na edukację. W porównaniu do roku 2021 to wzrost o blisko 30 mln zł i wyniosą 1269,3 mln zł.

- Wzrost wydatków na oświatę wynika z podwyżek wynagrodzeń pracowników administracji i obsługi, które zostały wypracowane w konsultacjach ze związkami zawodowymi i przedstawicielami szkół i przedszkoli w tym roku – mówi Monika Chabior, zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania. Konsekwentnie dbamy o naszych pracowników, których wysiłek decyduje o jakości szkolnego doświadczenia gdańskich dzieci i młodzieży. Oznacza to jednak również, że wkład miasta w finansowanie oświaty to już prawie 50%. Dlatego tym bardziej denerwuje nas marginalizowanie roli samorządu w zarządzaniu oświatą, które wprowadza wbrew szkolnemu środowisku minister Czarnek.

Na drogi i komunikację zbiorową trafi blisko 10% więcej niż w 2021, czyli 615,3 mln zł. Do gdańskiej komunikacji miasto dopłaci 358 mln zł.

- Niestety pandemia wciąż daje się nam we znaki. Wpływy z biletów radykalnie spadły i bardzo powoli wracają do poziomu sprzed Covidu. A komunikacja miejska jest naszym priorytetem. Planujemy kolejne zakupy taboru, nowe tramwaje i ekologiczne, elektryczne autobusy – mówi Piotr Borawski, zastępca prezydent Gdańska ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu. Rozwijając komunikację zbiorową możemy lokalnie, realnie dbać o nasze środowisko, w tym czyste powietrze.

Na programy społeczne, w tym wypłatę Bonu Żłobkowego trafi 371,8 mln zł. Tutaj jest spadek o 37%, bo w tej pozycji budżetu był także program 500 plus, którego wypłata przechodzi do ZUS. Na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska trafi 322,6 mln zł, a na administrację publiczną 220,5 mln zł. Na kulturę trafi o 7,6% więcej, czyli 98 mln zł. Na sport także trafi ponad 7% więcej niż w 2021, czyli 41 mln zł.

Gdańsk znowu więcej zapłaci Janosikowego. Wzrost o 18%

- Według poprzedniej metodologii liczenia wpłata do budżetu państwa z tytułu „Janosikowego” wyniosłaby w 2022 roku 51 mln zł – mówiła Izabela Kuś, skarbniczka Gdańska. Natomiast według zmienionych zasad w tym roku i zawiadomienia Ministerstwa Finansów z dnia 14 października 2021 Janosikowe zostało ustalone na poziomie 60,3 mln zł. tj. więcej o 9,3 mln zł, czyli o ponad 18% od pierwszej kalkulacji.

Janosikowe to fundusz, na który składają się bogate samorządy, a pieniądze trafiają do radzących sobie zdecydowanie gorzej innych lokalnych wspólnot. Zasady wypłaty i naliczenia dokonuje co roku Ministerstwo Finansów.

Inwestycje w 2022

Najwięcej funduszy trafi do programu rewitalizacji gdańskich dzielnic, na który miasto zaplanowało w budżecie 94,3 mln zł. To oznacza, że prace dalej będą trwały w dzielnicach: Nowy Port, Biskupia Górka, Orunia i Dolne Miasto. Budynki oświatowe, mieszkalne, użytkowe, za które odpowiada miasto będą bardziej przyjazne dla środowiska. Na program modernizacji energetycznej Gdańsk wyda 48,9 mln zł.

- Wkrótce oddajemy do użytku Ratusz Oruński z nową siedzibą Domu Sąsiedzkiego, które będzie sercem życia obywatelskiego tej dzielnicy. Na Chełmie z kolei kontynuujemy prace także nad Domem Sąsiedzkim – mówił Piotr Grzelak, zastępca prezydent Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju. Dzięki naszemu programowi rewitalizacji gdańskie dzielnice z roku na rok wyglądają coraz bardziej estetycznie.

Kolejne prace za blisko 44 mln zł będą się odbywały na węzłach integracyjnych: Gdańsk Główny, Gdańsk Wrzeszcz i trasach dojazdowych do węzłów PKM. Na Gdański Program Przeciwpowodziowy miasto wyda 41,4 mln zł, a kontynuacja budowy Nowej Warszawskiej wraz z linią tramwajową to wydatek 41 mln zł.

- Na przełomie przyszłego roku i 2023 kończymy roboty na projekcie Nowej Warszawskiej. Zgodnie z harmonogramem prac tramwaje pojadą tam w I kwartale 2023 - mówił Alan Aleksandrowicz, zastępca prezydent Gdańska ds. inwestycji. To ważny projekt dla południowej części Gdańska, bo skróci się czas dojazdu do centrum. Koszt to blisko 60 mln zł, a unijne dofinansowanie do tego projektu wynosi ponad 80%.

Na modernizację dróg miasto wyda 36,7 mln zł, a remonty mostów, wiaduktów, przepustów, tuneli pochłoną kolejne 36 mln zł. Dalej będą także remontowane budynki oświatowe za 31 mln zł. Kolejny etap rozbudowy Kartuskiej od ul. Otomińskiej do granicy miasta to wydatek blisko 20 mln zł. W projekcie nie została uwzględniona w całości pozycja przebudowa ul. Kielnieńskiej, która zakwalifikowała się do dofinansowania w ramach rządowego Programu Inwestycji Strategicznych. Dopiero formalne przekazanie przez Bank Gospodarstwa Krajowego promesy na dofinansowanie w wysokości 80,7 mln zł, pozwoli wprowadzić tę kwotę do budżetu na 2022 rok. Przebudowa realizowane będzie w latach 2022-2024 i będzie mogła się rozpocząć w ciągu 6 miesięcy od uzyskania promesy.

Fot. Pixabay