Kodeks pracy definiuje osoby pracujące na nocne zmiany. Za takich pracowników uznaje się osoby, których rozkład czasu pracy obejmuje minimum trzy godziny pracy w porze nocnej lub których co najmniej jedna czwarta czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na godziny noce. Kto nie może pracować na nocne zmiany? Jak wygląda system czasu pracy?

Praca w godzinach nocny nie może przekraczać ośmiu godzin. Dotyczy to głównie osób wykonujących prace szczególnie niebezpieczne lub gdy są one związane z dużym wysiłkiem umysłowym czy fizycznym. Takie ograniczenia nie obowiązują jednak pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub  zdrowia ludzkiego, ochrony mienia bądź środowiska albo usunięcie awarii. Tych pracowników nie dotyczą również normy odpoczynku dobowego i tygodniowego.

Grafik osoby pracującego w porze nocnej powinien być ustalany na takich samych zasadach jak pracownikom na zmianach porannych czy popołudniowych. Kodeks pracy określa normę czasu jako osiem godzin na dobę i przeciętnie czterdzieści godzin w tygodniu w pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym przez pracodawcę okresie rozliczeniowym. Na tej podstawie pracodawca określa liczbę dni, godzin do przepracowania przez pracownika w danym okresie.

Jak wygląda norma czasu odpoczynku? Przepisy Kodeksu pracy określają normy godzin odpoczynku. Każdy pracownik ma prawo do jedenastu godzin nieprzerwanego odpoczynku w ciągu doby oraz trzydziestu pięciu godzin nieprzerwanego odpoczynku w ciągu tygodnia. Odpoczynek dobowy powinien zazwyczaj przypadać na niedzielę, która obejmuje kolejne dwadzieścia cztery godziny, rozpoczynając od godziny szóstej rano w tym dniu (chyba, że pracodawca ustali inną godzinę).

Należy pamiętać, że pracodawca nie może każdemu pracownikowi zlecić taką zmianę. Praca o takiej porze jest dość uciążliwa dla organizmu. Zakaz zatrudniania osób na takie godziny dotyczy kobiet w ciąży (pracodawca jest zobowiązany do zmiany godzin pracy takiej pracownicy na dzienne lub przenieść ją do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w późnych godzinach), pracowników opiekujących się dzieckiem do lat czterech, pracowników młodocianych czy niepełnosprawnych (wyjątkiem jest zgoda lekarza).

Podejmując pracę w godzinach nocnych warto zapoznać się z prawami, jakie dotyczą pracownika i okresu odpoczynku po. Każdy ma prawo do swobodnego wykorzystania czasu, regeneracji.