Z pierwszym dniem marca bieżącego roku przestaną obowiązywać dotychczasowe przepisy o zakazie pracy w handlu w niedziele i święta. Na ich miejsce wejdą w życie regulacje określające nowe warunki obowiązywania tego zakazu. Docelowo zakaz pracy w handlu ma objąć prawie wszystkie niedziele w roku. Jednak osiągnięcie tego stanu prawnego zostało rozłożone w czasie.

Aktualne przepisy prawa pracy dotyczące pracy w niedziele i święta przewidują zakaz pracy w placówkach handlowych w święta ustawowo wolne od pracy. Ten zakaz obowiązuje również wtedy, kiedy święto przypada w niedzielę. Odbiorcami ograniczenia w ujęciu podmiotowym są osoby zatrudnione w ramach stosunku pracy, m.in. na podstawie umowy o pracę. Przedmiotowo zakaz obejmuje głównie wielkopowierzchniowe placówki handlowe. Bez ryzyka złamania zakazu w tcyh miejscach mogą pracować jedynie ich właściciele (ich rodzina mająca status domownika), ajenci lub pracownicy cywilnoprawni. Jednak korzystanie z pracy ostatniej grupy osób nie może być „sposobem” na obejście zakazu pracy w handlu w niedziele i święta. Takie działania na dzień obceny są zagrożone karą grzywny od 1000 do 30 000 złotych, podobnie jak zatrudnianie wbrew zakazowi pracowników etatowych. Takie zasady będą obowiązywały do 28 lutego br.

Z dniem 1 marca 2018 roku w życie ma wejść ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta, a także w niektóre inne dni. Będzie miała ona zastosowanie do przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, prowadzących zarobkową działalność handlową. Zgodnie z art. 5 omawianej ustawy w niedziele i święta w placówkach handlowych będzie obowiązywał zakaz handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem, a także powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem. Do miejsc obowiązujących zakazem należą m.in. sklepy, stosika, stragany, hurtownie, składy węgla, składy materiałów budowlanych, domy towarowe, domy wysyłkowe czy biura zbytu. Zakaz wykonywania pracy w handlu oraz innych czynności z nim związanych w niedziele i święta będzie obowiązywać w okresie dwudziestu czterech kolejnych godzin.

Niedzielna praca w handlu będzie dopuszczalna m.in. w kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia; niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy; ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu, o ile w taką niedzielę nie przypadnie święto. Omawiany zakaz będzie obowiązywał w pełnej wersji dopiero od 1 stycznia 2020 roku. Od 1 marca do 31 grudnia 2018 roku praca w handlu będzie dozwolona w pierwszą i ostatnią niedziele miesiąca, chyba że w taką niedzielę przypadnie święto. Od 1 stycznia do 31 grudnia 2019 roku praca w handlu będzie dozwolona w ostatnią niedzielę miesiąca, chyba że w taką niedzielę przypadnie święto.

Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni generalnie wprowadzająca zakaz pracy w handlu w niedzielę, przewiduje szereg wyjątków od tego zakazu. Wymienione są one w art.,6 ustawy, który wyłącza spod zakazu wykonywanie pracy m.in. na stajach paliw, w placówkach handlowych w zakładach hotelarskich, w placówkach handlowych w zakłądach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystki i wypoczynku, a także w sklepach internetowych. Należy dodać, że nowe przepisy wprowadzają ograniczenie pracy w handlu również w dzień poprzedzający pierwszy dzień Bożego Narodzenia i świąt Wielkiej Nocy. W te dni praca w handlu będzie możliwa tylko do godziny 14. Za złamanie zakazu pracodawcy będzie groziła grzywa od 1000 do 100 000 złotych.