Rozmowa z Piotrem Parzychowskim – terapeutą uzależnień i psychoterapeutą systemowym.

W.L.: Pracuje Pan z młodzieżą używającą okazjonalnie tzw. ,,dopalaczy” i uzależnioną od środków psychoaktywnych. Jakie są różnice pomiędzy używaniem a uzależnieniem? Gdzie przebiega granica?

P.P.: Formalną granicą jest postawienie diagnozy przez lekarza psychiatrę lub specjalistę terapii uzależnień, nieformalną granicę bardzo trudno jest określić. Duża część młodych ludzi eksperymentuje ze środkami  psychoaktywnymi. Niestety wielu z nich wpada w koszmar uzależnienia, ale wiele osób też w sposób naturalny rezygnuje z korzystania ze środków psychoaktywnych. Na pewno warto zaznaczyć, że ,,dopalacze” to tak naprawdę narkotyki o innej nazwie handlowej. Moje doświadczenie ukazuje fakt, że w ostatnim czasie bardzo dużo nieszczęścia wynika z lekceważenia przez młodych ludzi i nie tylko, takiego sposobu myślenia, że to jedynie ,,dopalacze”. Bardzo często są to substancje dużo mocniej i silniej reagujące na organizm człowieka – zwłaszcza młodego i czyniące straszne spustoszenie. Przykładem mogą być dosyć liczne w ostatnich kilku latach tragedie, które nagłaśniają media, takie jak śmierć lub poważne powikłania zdrowotne.

W.L.: W jaki sposób rodzic może rozpoznać, że jego dziecko ma problem z używaniem środków psychoaktywnych?

P.P.: Warto zaznaczyć, że samo użycie sporadyczne środków psychoaktywnych może stanowić problem, ale też nie musi. Jednym ze sposobów jest zrobienie testów na obecność substancji narkotycznych w moczu lub ślinie, są one ogólnie dostępne w aptekach. Jeżeli te testy wychodzą pozytywnie kilkukrotnie w odstępach czasowych to znaczy, że dziecko może mieć poważny problem z uzależnieniem. Odmienną kwestią jest sposób funkcjonowania młodego człowieka. Jeżeli w sposób zdecydowany zmienia się jego styl zachowania, system wartości, sposób kontaktowania się z otoczeniem, zakres obowiązków domowych, czy szkolnych, emocjonalność, impulsywność, albo wręcz agresja – może to świadczyć o tym, że jest użytkownikiem substancji psychoaktywnych. Warto też nadmienić, że bardzo często osoby używające ,,dopalaczy” mają w swoim otoczeniu wiele gadżetów np. bibułki, fajki, folijki, torebki itp. rzeczy których wcześniej nie posiadały. Młodzi ludzie często kupują środki odurzające i leki przez internet. Istnieją specjalne strony, na których można je zamówić lub uzyskać potrzebne informacje.

W.L.: Jakie mogą być możliwe powody sięgania przez dzieci i młodzież po ,,dopalacze"?

P.P.: Trudno przedstawić konkretne powody z jakich ludzie sięgają po narkotyki. Może to obrazować sytuacja, że osoby uzależniane mamy we wszystkich warstwach społecznych, kulturowych, wiekowych, zawodowych. Niemniej jednak u młodych ludzi będzie to często wpływ środowiska i osłabione więzi rodzinne.

W.L.: Jakie bywają konsekwencje nadużywania substancji pobudzających u dzieci i młodzieży?

P.P.: Konsekwencje są bardzo różne. Od drobnych trudności w codziennym życiu, po totalne zaburzenie funkcjonowania – zdrowotnego z ryzykiem śmierci, społecznego włącznie z wykluczeniem i bezdomnością lub pozbawieniem wolności, psychicznych zaburzeń po poważne choroby np. schizofrenię.

W.L.: Często młodzi ludzie, którzy doświadczyli poważnych konsekwencji brania środków odurzających np. udarów, problemów neurologicznych i innych kłopotów zdrowotnych na skutek uzależnienia, zostają skazani na odrzucenie społeczne lub bezwzględną krytykę. W opinii niektórych osób – głównie laików w obszarze wiedzy naukowej o chorobie uzależnienia – osoby uzależnione cierpią na własne życzenie. W jaki sposób widzi to specjalista?

P.P.: WHO podaje definicję uzależnienia jako choroby bio-psycho-społecznej, przewlekłej, charakteryzującej się częstymi nawrotami. W przypadku braku leczenia związanej z ryzykiem śmierci, a przede wszystkim niezawinionej. Ten ostatni człon jest najbardziej trudny do zrozumienia przez ogół społeczeństwa, ale często też przez samą rodzinę osoby uzależnionej.

W.L.: Jak rodzic powinien zareagować, gdy odkryje, że dziecko bierze środki zmieniające świadomość?

P.P.: Zdecydowanie udać się do specjalisty terapii uzależnień, aby opracować indywidualną strategię działania, by dziecko uzyskało profesjonalną pomoc .