W jakich latach zakładano majestatyczną aleję? Dlaczego wzdłuż obecnej al. Zwycięstwa zasadzono lipy? Co symbolizują te drzewa? Tych, i wielu innych ciekawostek, można dowiedzieć się z wystawy, którą przygotowano z okazji okrągłych "urodzin" Alei. Można ją obejrzeć tuż przy gdańskim czołgu (przy al. Zwycięstwa).

12 tablic informacyjnych - z notką historyczną i wieloma ciekawostkami, do tego z historycznymi zdjęciami i grafikami - zobaczyć można przechodząc, bądź przejeżdżając na rowerze lub hulajnodze, wzdłuż al. Zwycięstwa. Zamontowali je radni dzielnicy Aniołki, ale nad ich treścią i wyglądem pracował cały zespół specjalistów, m.in. z Muzeum Gdańska.

- Na tablicach pojawiła się informacja o historii Alei, ale też o tym, co do niej "przylegało". Wokół niej toczyło się bowiem życie. Kiedy tworzono aleję, wzdłuż niej funkcjonowały już kawiarnie, ludzie tutaj spacerowali, spędzali wolny czas. Nie była to jedynie droga przelotowa ze śródmieścia do Wrzeszcza - przypomina Monika Mazurowska, przewodnicząca Zarządu Dzielnicy Aniołki.

Jedna z tablic poświęcona jest cmentarzom, które znajdowały się w okolicy, inna - parkom sąsiadującym z aleją.

- Cmentarze też tutaj były. Dziś przypominają o tym pamiątkowe tablice, które znajdują się w pobliskich parkach. Należało je jednak uwzględnić przedstawiając 250-letnią historię tego miejsca. Jest też informacja o samej lipie, a więc drzewie, które wypełnia to miejsce, o jej odmianach i charakterystyce. Jest też tablica, na której zawarto ciekawostki o symbolice tego drzewa. Staraliśmy się pokazać tę aleję z każdej strony: historycznej, dendrologicznej, ale też przestrzennej, urbanistycznej - podkreśla Monika Mazurowska.

Tablice zostały sfinansowane ze środków Rady Dzielnicy Aniołki.

Dlaczego wystawę ustawiono w sąsiedztwie czołgu? Jak tłumaczy przewodnicząca Zarządu Dzielnicy Aniołki, szukano bezpiecznego, wygodnego miejsca jak najbliżej alei, w którym będzie można się zatrzymać i spokojnie przeczytać treści umieszczone na tablicach. Znajduje się ona także w pobliżu przystanku tramwajowego, więc, w oczekiwaniu na tramwaj, można przejść kawałek i obejrzeć wystawę.

- Co ciekawe, wiele osób nie wie, gdzie znajduje się Wielka Aleja Lipowa. Wystawa ma więc też uświadomić mieszkańcom, że przejeżdżając al. Zwycięstwa przejeżdżają tym samym przez zabytkową, 250-letnią aleję, z nieprzypadkowym drzewostanem - dodaje.

Wystawa poświęcona Wielkiej Alei Lipowej ma charakter mobilny. Prz gdańskim czołgu można ją oglądać do 18 września. Następnym przystankiem, przy którym się pojawi, będzie teren Hevelianum (od 25 września do 2 października), a potem - górny taras dzielnicy, w okolicy ul. Focha i tamtejszego placu zabaw (od 9 do 16 października). Zgodnie z planem, ta wystawa ma bowiem połączyć się z obchodami imienin dzielnicy. Te obchodzone będą 11 października. Tego dnia zaplanowano m.in. biegi przełajowe na terenach Wroniej Górki. Z niej podziwiać można m.in. widok na Wielką Aleję Lipową.

W tym roku, w związku z wciąż trudną sytuacją epidemiologiczną, nie będzie natomiast tradycyjnego festynu dzielnicowego.

 

Zagraj w "Harpusia"

Początek wystawy zbiegł się z plenerową imprezą pod nazwą: "Samodzielny Harpuś", który potrwa do niedzieli, 13 września. Odbywa się on w Parku Steffensów i w Parku Zielonym. Start i meta znajdują się właśnie przy wspomnianych tablicach informacyjnych.

 

O Alei na portalu Gdansk.pl

W związku z okrągłym jubileuszem, przygotowano także materiały wideo poświęcone Wielkiej Alei, w których wypowiadają się historycy, przewodnicy oraz urbaniści.

- W tych nagraniach opowiadamy o przeszłości, ale też o teraźniejszości i planowanej dla Alei przyszłości – zdradza Monika Mazurowska.

Będzie można je obejrzeć m.in. na naszym portalu www.gdansk.pl (o terminach emisji poinformujemy w osobnym tekście).

Na potrzeby realizacji obchodów 250-lecia Wielkiej Alei Lipowej, powołany został komitet organizacyjny, w skład którego weszli przedstawiciele Rady Dzielnicy Aniołki, Muzeum Gdańska, Hevelianum i Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni. Trwająca epidemia wymusiła jednak wprowadzenie zmian w sposobie świętowania.

 

Ponad setka 250-letnich drzew

Wielka Aleja Lipowa założona została w latach 1768 - 1770. Kolejne nasadzenia miały miejsce około 1815 r. i na początku XX wieku.

Jest to czterorzędowa kompozycja przestrzenna o długości 2 kilometrów i szerokości 34,53 metra. Pierwotnie obsadzona była 1416 lipami holenderskimi (po 354 w każdym rzędzie). Po II Wojnie Światowej, podczas prac konserwatorskich, doliczono się w Alei 1311 drzew. W latach 70. XX wieku, w związku z wzmożonym zamieraniem drzew spowodowanym pracami budowlanymi w układzie komunikacyjnym, dosadzono około 220 lip.

Obecnie Aleja liczy niespełna 700 drzew. Ich wiek jest bardzo zróżnicowany: od kilkunastu lat do nawet 250. W wieku powyżej 70 lat jest ponad 400 drzew. Ponad 100 ma 250 lat.

Wielka Aleja Lipowa wpisana została do rejestru zabytków w 1967 r. Autorem projektu Alei jest kapitan Patzer, a jej fundatorem burmistrz miasta Gdańska Daniel Gralath.

 

 

Źródło: UM Gdańsk